We zijn er al van uit gegaan dat Michiel en Digenken geboren zijn omstreeks het jaar 1600. Op de huwelijksakte stond ook te lezen: ‘komende uit onze parochie’, dus zijn ze er misschien ook gedoopt/geboren.
Dat kan betekenen, dat ofwel de ouders in Antwerpen woonden, en hebben zij de muiterij van de Spaanse soldaten meegemaakt, de zogenaamde Spaanse Furie, ofwel zijn ze de streek van vermoedelijk Deurne ontvlucht om zich in de stad te vestigen, waar de kinderen Michiel en Digna al dan niet geboren zijn. Lees ook: Moeilijke tijden voor de ouders van Michiel en Digna. We houden eveneens rekening met de mogelijkheid dat zij van veel verder afkomstig zijn (omwille van de godsdiensttroebelen), dus niet uit Deurne, en dat het gezin Vlam zich pas na 1628 in Deurne is gaan vestigen.
In zijn stamboomonderzoek in 2015 (toen nog enkel binnen Nederland) stelde Wim N. Koningstein vast dat de ouders van Ignatius de Vlamme in het Vlaamse Tongerlo te vinden waren. Sterker nog, de vader van Ignatius, Sebastianus, was geboren in Antwerpen in de oudste (burcht)kerk van Antwerpen, die op 8 mei 1816 onder onze toenmalige koning Willem I met de grond gelijk gemaakt werd; in de archieven van de parochiekerk vinden we twee akten: de doopakte van Sebastianus, en de huwelijksakte van zijn ouders Michiel en Digna, maar de Antwerpse akten, noch die van Deurne, geven verder geen namen prijs.
Verder onderzoek heeft daarom geleid tot twee theoriën: enerzijds is er het patroniem (waarbij de persoon de naam van zijn vader of van haar moeder draagt) en de naam de Vlam(me) in de stad Antwerpen als definitieve naam werd aangenomen. Een andere theorie is dat Michiel zelf niet in de Sint-Walburgaparochie geboren is, en dus automatisch poorter1 werd door zijn huwelijk met Digna als zij in Antwerpen is geboren en getogen; of Michiel is geboren in een andere Antwerpse parochie onder een naamsvariant. Een derde mogelijkheid is dat Michiel van buiten de stad Antwerpen afkomstig is (Deurne lag eveneens buiten de stad), maar hij komt alvast niet voor in de poortersboeken van Antwerpen, ook niet onder een naamsvariant, evenmin komt zijn naam voor in akten van Deurne.
Verder onderzoek, ook naar de oorspronkelijke naam van Michiel en zijn (voor)vader, zal moeten uitwijzen hoe Michiel Vlam in de Sint-Walburgaparochie terecht kwam toen hij met Digenken Pauels trouwde in 1628.
Akten
Uit de akten halen we volgende feiten:
- huwelijksakte Michiel Vlamme en Digenken Pauwels
02-05-1628 Sint-Walburgakerk Antwerpen
fol. 45 solem.
Michiel Vlamme
Digenken Pauels
nri
uitleg:
Michiel Vlamme en Digna Pauwels werden ingeschreven in het trouwboek van de Sint-Walburgakerk van Antwerpen op blad 45.
Solem(nizatum) = trouwen
nri = nostri = uit onze parochie
Digna word in de verschillende akten, die met zekerheid over dezelfde personen gaat, verschillend neergeschreven. Digenken is misschien de oorspronkelijke naam, net als Dimphna of Dymphna of Dimpna, maar Digna ligt gemakkelijker in de uitspraak. Wij houden het in de teksten op Digna.
Niettegenstaande er meer akten de naam Machiel neerschreven, houden we het verder in de teksten op Michiel.
- doopakte Sebastianus Vlaminck
26-12-1628 Sint-Walburgakerk Antwerpen
Machiel Vlaminckx
Digna Pauels
Sebastianus
Suscept
Petrus Henssens
Emerentiana van Halom
uitleg:
Michiel Vlam en Digna Pauwels
Sebastianus Vlam
Suscept(ris)= doopheffers = peter en meter:
Petrus Henssens en Emerentiana van Halom
- huwelijksakte Sebastianus de Vlamme
36
6 Junij
Contraxerunt sponsalia sebastiano de vlamme et maria verleuffele coram testibus Godtschalco Schellens et norberto verleuffele
solemnizatum est matrimonium ….. eodem …….testibus 27 Junij
uitleg:
06-06-1656 parochiale abdijkerk Tongerlo
beloven trouw aan elkander (= ondertrouw) Sebastianus de vlamme en Maria Verleuffel in aanwezigheid van Godschalk Schellens en Norbertus Verleuffel (broer van Maria), beide leden van de schuttersgilde.
het huwelijk wordt voltrokken in aanwezigheid van dezelfde getuigen op 27-06-1656.
(noot: in eerder onderzoek van Wim N. Koningstein werd het jaar 1657 als huwelijksjaar aangegeven binnen de Sint-Annakerk, maar die was pas na de Franse Tijd gebouwd. De parochiekerk van Sebastianus bevond zich vóór de Franse Tijd binnen de muren van de abdij en was enkel toegankelijk via het ervoor gelegen kerkhof en dorpsschooltje.)
Naar aloude traditie kreeg het eerstgeboren kind de naam van de grootouder van de vader of van de moeder. Hier kreeg hun eerstgeborene, een zoon, de naam van de vader van Michiel: Sebastianus.
De vader van Michiel Vlam of Vlamme heette dus naar alle waarschijnlijkheid Sebastianus Vlam of Vlamme.
Er zijn twee theoriën gangbaar omtrent de (voor)ouders van Michiel:
A. Patroniem
B. De vader van Michiel Vlam heette traditioneel waarschijnlijk Sebastianus Vlam.
Deze piste wordt momenteel verder onderzocht met het uitpluizen van opnieuw de DTB-akten van de parochies binnen Antwerpen. Er dient echter rekening mee gehouden te worden dat de ouders ook van buiten Antwerpen afkomstig kunnen zijn. Bovendien was het de tijd van de Reformatie, waar het houden van Rooms-Katholieke diensten bijzonder moeilijk werd, en de DTB registraties misschien niet grondig konden worden doorgevoerd.
Misschien was Sebastianus wel de oudst geborene binnen dit gezin, maar was hij ook de oudste zoon van Michiel? Als Digna al eerder getrouwd was, was Michiel dat ook. Tenslotte hebben we geen geboorteakte van beide, en kunnen ze dus ouder zijn dan geschat. Misschien had Michiel dan ook kinderen bij zijn eerste vrouw en had hij al een zoon die naar zijn vader vernoemd was. Zonder tegenbewijs gaan we er van uit dat Sebastianus vernoemd werd naar zijn grootvader.
C. Afgaande op de geboorteakte van Sebastianus heette Machiel Vlaminckx met de familienaam. Als Machiel/Michiel omstreeks 1600 is geboren, en zijn ouders en grootouders woonden in de stad, dan zouden zijn ouders voorkomen in de volkstelling van 1585. De Kadastrale Ligger van Antwerpen 1584-1585 toont aan de Antwerpen verdeeld was in 13 wijken. Voor de eerste 7 wijken beschikten de archeologen over het Register inhouden[de] de huysen ende woonyngen bevonden inden I. II. III. IIII. V. VI. en[de] VII. wycken deser stadt van Antwerpe[n]. 1584. Helaas is dit niet mogelijk voor de andere 6 wijken . Daarom gebruikten ze als hoofdbron de cohieren van de 100ste en / of van de 5de penning. Naast de huisnaam, de naam van de eigenaar en de naam van de huurder, noteerden ze meteen de huur- of opbrengstwaarde.
Voor toevoegingen, zoals huisnaam, maandelijkse quotisatie en religieuze gezindte, beroepen en woonhuis van de onderscheiden eigenaars, werden ofwel dezelfde, onder meer de zuiveringslijsten van de burgerwacht en gewapende gilden , ofwel soortgelijke bronnen geraadpleegd. ze verwijzen tevens naar de wijkboeken Ketgen.
Elke wijk werd nagezien en enkel waar de naam Vlam, De Vlam, Vlaminck of Vleminck vorkomt wordt hierna vermelding gemaakt:
WIJK I: Bartholomeus Vleminck (Vlaminck, Vlemincx): koopman in wasgoed (wonende Kaasrui); hij huurde ook een huis in de Begijnenstraat.
WIJK VI: Vincent Vlamincx (Vlemincx), gildebroeder (woonde op de hoek Reynderstraat met Pelgrimsstraat); Jaspar Vlemincx, herbergier (woonde er met zijn huisvrouw in de Kammenstraat)
WIJK VII: Guillam de Vlaminck (woonde Willem Lepelstraat)
WIJK VIII: Jan de Vleminck (woonde Aalmoezeniersstraat alias St Jansstraat)
WIJK IX: Cornelis Vleeminck (Vlemminck); Jaspar Vleminck, kapitein van het vijfde vendel van de 9e wijk; Mayken Vlemincx
WIJK X: Jacques Vlaminck, schilder en biertapper (wonende Meistraat)
WIJK XIII: Hans Geertss. Vlaminck (Vleminck)
Vooral WIJK XIII heeft onze aandacht, want hier woonde op de Brouwersvliet de vader van Peter Henssens (peter van Sebastianus); hij huurde de herberg/brouwerij Gecroonde Leeuw (en mouterij St Jan) van Heinrik van Houte; nadien David van Dousborch, brouwer, voor hij het van hem overkocht. Huurwaarde 250 gl. behoort tot de duurdere klasse.
(436) Gekroonde Leeuw (Gecroonden Leeuw) (K2, 448; St. Jan, K2, 449)
E: Heinrik van Houte; nadien David van Dousborch, brouwer
H: Peter Hemss. (Hens, Heynsens)
W: 250 gl.
MkH: 4 gl./m (R 2426, 11); 3 gl./m (R 2437, 11)
GH: M (A2, 464)
- De Antwerpse costumen stelden het volgende: soe wye (man oft tuyfl binnen poorter oft poortersse der stadt van Antwerpen wordt, ende wettighe krnderen (buyten geboren synde) heeft, alle hen kinderen, als dan seven jaeren ende daer onder oudt synde worden met hen alle gelyck poorters, als oft sy inder stadt van Antwerpen geboren waeren. ↩︎