Entiteit	Naam	Soeverein
Gemeente	Rijksheerlijkheid GEMERT	Commandeur van de Duitse Orde: Johan Jozef van der Noot loco rentmeester Cox later rentmeester Vander Gheest
Provincie	Balije Alden Biesen	Landscommandeur van de Duitse Orde: Johan Jozef van der Noot
Land	Heilig Roomse Rijk	Keizer Leopold II

Anna Maria Wilhelmi (of Willemse) de Vlam is gedoopt te Gemert op 16-01-1765. Getuige hiervan waren Antonius van der Sanden en Dorothea de Vlam.

Aanvankelijk was van haar geen spoor te vinden tot haar naam opdook in het bevolkingsregister van 1800 – 1815 van het Felixarchief te Antwerpen:

Anne-Marie De Vlam woonde sedert 1781 te Antwerpen.

Op 21 Vendémiaire VII (12-10-1798) was Petrus Brohart betrokken bij de opmaak van een notariële akte¹ bij notaris J. Noteleer te Ekeren betreffende de staat van een huis te Antwerpen op de Schoenmarkt (nr 706).

• Adres Schoenmarkt 706 (vandaag: Groenplaats 40).
• Anne-Marie de Vlam, echtgenote van Pierre Bro(u)hart(*), cafetier [in die tijd veranderde de aanduiding van l’hôtelain (hostelain) – aubergiste – tavernier tot cafétier]
• Aan de lijst met namen te zien op dit adres werden de bovenkamers verhuurd, voornamelijk aan jongedames die van buiten de stad kwamen werken in Antwerpen als dienster, voedster, ….
• In het Adresboek van de stad en provincie Antwerpen uit 1892 vinden we enkel nog een neef van Pierre terug, de zoon van diens broer Arnold: Joseph-Tobie, voormalig patissier, die toen in de Lange
  Lozannastraat 123 woonde als rentenier.

In hetzelfde gebouw verbleven ook een zus van Petrus, Marie-Cathérine Brohart met haar man Alexandre François Jacques van Bredael, wijnhandelaars; zij vertrokken naar Rijsel in 1814; kregen daar een dochter, Rosalie M.T. van Bredael, in 1815 die in Sint-Joost-ten-Noode trouwde met Louis Pick (afkomstig uit Antwerpen); Alex en Marie-Catherine woonden in 1840 te Mechelen.

Eerder in het Felixarchief verschijnt de naam van Marie de Vlam in het bevolkingsregister van 1796, wonende met Pierre Brouart in een huurhuis in de Korte Gasthuisstraat 43, beide 35 jaar, beroep: maison de caffé. Hun financiële status is ´capable´; met de buren (met status ´Aisance bourgeoise/burgerlijk comfort´ want het koppel hield er twee bedienden op na) erbij wonen ze met zeven personen (incl. kinderen) (de waarde van het huis was 3 à 4x meer dan de omliggende: 8130BFR; de huur bedroeg 925BFR (voor omliggende huizen was de huurprijs gemiddeld 150 FR). Marie en Pierre hebben er dan twee kinderen onder de 12 jaar: Jacques Joseph en Antoine Brohart.

Hieronder zien we nog foto’s van de ooit zo gezellige Schoenmarkt², gezien vanuit Pierre Brohart’s ‘maison de café’ in het gasthof “Sint-Antonius van Padua” naar de Meir toe; foto’s eind 1899-begin 1900 (inzet jaar 2020) vóór een bombardement in 1914 heel de Noordzijde in puin had gelegd. Op de inzet van de eerste foto zie je op de hoek rechts het hoekgebouw waar ooit het koffiesalon van Petrus Brohart en Maria de Vlam gevestigd was.

---

Ik vond aanvankelijk in het Rijksarchief twee overlijdensaktes:
De eerste dateert van 13/04/1855 uit Hoogstraten (Vlaamse Kempen) van de zoon van “Anna Maria Devlam”, Joannes Brohart, geboren te Antwerpen. Deze Joannes was dagloner, wonende in Antwerpen maar is op 60-jarige leeftijd overleden in het “Bedelaarsgesticht van de Beide Nethen”. De directeur en een bediende kwamen de aangifte verrichten bij de Burgerlijke Stand. Gezien de vermelding dagloner en wonende Antwerpen, kan er misschien van worden uitgegaan dat hij niet als landloper werd ondergebracht. De naam van de vader klopt echter niet: Anna Maria De Vlam is getrouwd met Pierre Brohart, en hun eerstgeborene in 1795 is Jacques Joseph die twee jaar later zou overlijden. Mogelijk gaat het hier om een tweelingbroer.

Een andere overlijdensakte is die van Arnoldus Brohart; hij geeft extra gegevens door over zijn ouders: o.a. overlijdensdatum Anna Maria de Vlam: 06/02/1812 (wat we ook in het bevolkingsregister van 1800-1815 konden lezen):

Van dezelfde “Anna Maria Devlam”, gehuwd met “Petrus Brohart” is de overlijdensakte van haar dochter Joanna Catherina Brohart, daterende van 06/01/1855 uit Antwerpen.

Joanna Catherina is geboren op 12/03/1801. Bij haar overlijden woonde zij in de Vaartstraat 1 (huisnr vóór jaar 1856 was 1816): zij was ongehuwd en zonder beroep. Aangevers waren haar oom Arnoldus (Arnould) en neef haar Petrus.

(Pierre August Marie, geboren 1791, geregistreerd als handelaar in graan (voor bakkers) in 1838 (zie verder)

Zij was gehuwd met Joseph Pierre Moortgat

Via het Felixarchief van Antwerpen vonden we ook dit terug:

Inschrijvingsregister van het jaar 1802 van de burgerwacht
Antwerpen 1830:

Inschrijvingsregister voor de vorming van de BURGERWACHT
Arrest van het Voorlopig Bewind dd 26 october 1830

en het volgende:

Antwerpen, dagagenda politie 2e wijk 1835-1861

Deze Pierre (IV) is geboren te Antwerpen in 1791. Granenhandelaar.
Het viel mij op dat de vader, grootvader en grootmoeder van Pierre (III) telkenmale Franse namen droegen, en dat vermoeden werd bevestigd toen de trouwakte van Pierre Brohart (II) bovendreef: Pierre (II) is geboren in Péronne,
Frankrijk (70km van Valenciennes), van oudsher de noordelijke militaire strategische uitvalsbasis van de Franse machthebbers. Pierres ouders waren Pierre (I) en Marie Anne Rinoye.
Toen Pierre (II) overleed woonde hij in 1811 bij zijn zoon Arnould, die toen kleermaker was. Het kleermakerswinkeltje, op enkele meters van de Groenplaats, is er nog steeds, maar is nu een winkel van sieraden voor dames. Pierre (III) en Anne Marie de Vlam werkten wat verderop in hun koffiesalon aan de Groenplaats. Schoonvader van Pierre II, Petrus Janssens, woonde in de Karel Rogierstraat op het Zuid aan het KMSK. Arnould woonde eerder met zijn gezin in de Korte of Lange Klarenstraat (dichtbij de handelsbeurs). Arnould woonde in 1823 nog met zijn gezin in de Kuipersstraat (achter het stadhuis)

---

Over de familie Brohart: we vonden in het bevolkingsregister van 1800 – 1815:

Joanna Catherina Brohart (37; geb. ca. 1763), echtgenote van Corneille Joseph Antoine Geens, zijdewerker (34j; geb. ca. 1766); Jeanne Cathérine was kantwerkster. Aanvankelijk woonde het koppel in haar ouderlijk huis tot ca. 1807 om dan te verhuizen naar de Sint-Antoniusstraat 71.

Brohart Pierre (79j; vader van Pierre Brohart), was in 1800 weduwnaar van Catharina Vanden Bosch. Bij hem woonden zijn twee nog ongehuwde dochters, Jeanne Cathérine (34) & Thérèse (31), beide kantwerksters.

Wonende in de na 1914 verdwenen Hespenstraat, waarover vandaag het Hilton hotel is gebouwd:
Arnold Brouhart (30, kleermaker), gehuwd met Anne-Marie Janssens (26j); en Thérèse Brohart (35j, kantwerkster)

Thérèse trouwde in 1812 met Jacques Joseph Geleende en ze gingen wonen in een ‘appartement’ op de Oude Koornmarkt 30 (vroeger nog nr 2827 tegenover de Pelgrimstraat).

In de Vreemdelingendossiers (1840-1885), eerder vanaf 1862, dook de naam op van François Brohart. Het is de jongste zoon van Arnould, Pierre François, die in Venlo is getrouwd, en daarna met zijn gezin in Antwerpen is ingeweken.

Zijn Nederlandse schoonvader, een schipper van beroep, is afkomstig uit het Luikse dorpje Chokier, dat het eerste Belgische staatshoofd (regent) leverde tijdens de zoektocht naar een koning: Erasme de Chokier, een baron in de Nederlandse adel sedert 1816. François’ schoonmoeder is afkomstig uit Mook.

Vermoedelijk is het deze Pierre François die, koopman zijnde, samen met zijn oudere broer Joseph Tobie een sigarenhandel opzette nabij het Mariastraatje met een waterpoort. Jos. & F. Brohart, hebben zogenaamde porseleinkaarten laten vervaardigen bij Lithograaf H. Van Elsen te Antwerpen voor tabaksdoeleinden:

Het Mariastraatje (Ruelle de Marie) is verdwenen met het rechttrekken van de kaaien. Op deze tekening vanop de kadeaanzicht, ziet men de kathedraal, die daar geografisch eigenlijk niet hoort, maar dat gebeurde wel meer bij promotiedoeleinden.

Het torenkapje dat boven het dak uitsteekt, en de ramen van de aanpalende panden, verraden dat het wel degelijk om een vereenvoudigde tekening van de Koninklijke (Water-)Poort gaat:

1. Notariële akte J. Noteleer, Ekeren, rep: 08898 aktenr. 0018 ↩︎
2. Ooit was dit het Zuid-kerkhof van de OLV-kerk. ↩︎