Henricus Ignatij de Vlamme & Henrica Pe(e)ters van den Heuvel

EntiteitNaamSoeverein
GemeenteRijksheerlijkheid GEMERTCommandeur van de Duitse Orde: Bertram Wessel, baron van Loë
ProvincieBalije Alden BiesenLandscommandeur van de Duitse Orde: Damiaan Hugo von Schönborn
LandHeilig Roomse RijkKeizer Jozef I
De Grootmeester van de Duitse Orde was enkel de Paus verantwoording schuldig.

Hendrik de Vlamme1 is gedoopt te Gemert op 13 oktober 1706. Zijn doop werd bijgewoond door sieur Theodorus Mons2 die optrad in naam van Hendrik de Vos3 (uit Antwerpen), samen met Catharina Verpoorten4.

Doopakte Henricus de Vlamme gedoopt te Gemert op 13-10-1706.

Hendrik was beëdigd ondervorster en schutter te Gemert (zie verder schepenprotocollen).

Hendrik wilde trouwen met Henrica Peter Jan (van den Heuvel)5; zij woonde is Erp en is daar geboren ca. 1710. Om te kunnen huwen liet Hendrik een borgbrief6 opstellen en betaalde hij op 24-07-1733 een bedrag van 160 gulden waarna zij kon verhuizen naar Gemert; daar trouwden op 28-07-1733 met als getuigen Walterus Hornkens en Anthonius van Lieshout.

Borgbrief, opgemaakt en ondertekend door de schepenen van Erp op 24-07-1733 ten behoeve van Hendrina Peters Jans om in Gemert te kunnen wonen met haar nieuwe echtgenoot Hendrik de Vlam.
Trouwakte Henricus de Vlam en Henrica/Hendrina Peter(sdr) Jan(szn)(van den Heuvel), te Gemert op 28-07-1733.
1777 aprilis Heuvel die 4ta Sep est henrica henrici de vlam O. S. mun. (omnibus sacramenti munita: voorzien van alle heilige sacramenten)

Over de ouders van Hendrina:

Yda Jan Tunis Martens is te Erp gedoopt op 23 april 1666 en
trouwde daar op 29 oktober 1682 met Peter Jans van den Heuvel
in de Hoek, wiens weduwe zij was in 1740. Hun kinderen Jan,
Jenneken, WIllemijna (gehuwd met Hendrik Heijmens) en Hendrina
(gehuwd met Hendrick de Vlam) deelden in 1741 de ouderlijke
nalatenschap7. [Bron: Zeven eeuwen Donckers]8

Hendrik is begraven te Gemert op 11-11-1763.

Begraafakte Henricus de Vlam, Gemert, begraven op 11-11-1763.

Hendrik en Hendrina kregen acht kinderen:

  1. Petrus de Vlam. Peter is gedoopt te Gemert op 17-06-1734. Deze kleinzoon van Ignatius de Vlamme zal bij zijn huwelijk met Anna van Boekel in 1762 uitwijken naar Wijchen, en binnen deze generatie de voorouder worden van de Belgische tak De Vlam. Hierover meer in een aparte rubriek.

2. Elisabeth de Vlam9. Elize de Vlam is gedoopt te Gemert op 4-02-1736. Theodorus de Vlam is haar dooppeter en als doopmeter trad Wilhelma Henrick Heijmen op in naam van Maria de Vlam. op 17-02-1765 treedt Elize10 te Den Dungen in het huwelijk (zie akte verder) met Walterus Henricus de Bresser. Hij is gedoopt te Sint-Michielsgestel op 26-10-1737 als zoon van Henricus Walterus de Bresser en Christina Nicolai (Klaasdr.) Borg(h)graef11 (getrouwd te Sint-Michielsgestel op 03-02-1737). Walter zou overlijden op 22-02-1790 te Den Dungen. Uit dit huwelijk komen vier kinderen voort:

  • Henricus Walterus de Bresser, gedoopt op 30-07-1766 te Sint-Michielsgestel. Dooppeter was Henricus de Vlam, doopmeter: Christina Nicolai Burgraf.
  • Petrus Walterus (Peter) de Bresser, gedoopt op 4-09-1769 te Sint-Michielsgestel. Dooppeter was Andreas van de Sande, doopmeter was Henrica Henrici van der Vlamme (alias Hendrina van den Heuvel).
  • Joannes Walterus de Bresser, gedoopt op 21-08-1775 te Sint-Michielsgestel. Zijn doopheffers waren Leonardus de Vlam en Wilhelma Joannis van Boxtel. Joannes trouwde te Den Dungen op 6-09-1812 met Adrienne Joseph van den Broek. Zij is gedoopt op 10-05-1778 te Den Dungen.
  • Wilhelma (Willemijn) de Bresser, gedoopt op 28-03-1781 te Sint-Michielsgestel.

3. Ignatius de Vlam. Ignatius is gedoopt te Gemert op 13-02-1738. Zijn doopgetuigen waren Joannis Peters van den Heuvel, vertegenwoordigd door de koster Walterus Hornkens, en zijn tante Maria Ignatii de Vlam (jongste dochter van Ignatius). Er worden in dit gezin nog twee jongens met de naam Ignatius gedoopt, en hoewel we niet over een begraafakte beschikken, is deze Ignatius wellicht jong overleden, misschien zelfs al in 1738 of tenminste vóór 1749.

4. Wilhelmus de Vlam. Wilhelmus is gedoopt te Gemert op 17-02-1740. Zijn doopgetiugen waren zijn oom Sebastianus de Vlam en zijn tante Joanna Peeters (van den Heuvel). Meer gegevens zijn er nog niet gevonden.

5. Theodorus de Vlam. Dirk is gedoopt te Gemert op 24-05-1744. Getuigen waren zijn oom Josephus Peters en tante Joanna Janssen.

6. Ida Hendrix de Vlam. Ida is gedoopt te Gemert op 26-09-1746 in aanwezigheid van haar oom Henricus Heijme(n)s en tante Maria de Vlam. Zij werd spinster. Op 3-10-1773 trouwde Ida te Gemert met Petrus Jacobsz (Cobus) Penninx, onder het toeziend oog van Joannes (Jan) van Puijffelick en Arnoldus van der Sanden. Peter is gedoopt als zoon van Jacobus Penninx en Catharina (Zacharias) van Trigt12 te Gemert op 24-04-1744, en er overleden op 19-09-1818.

Zij hadden zeven kinderen:

  1. Jacoba Penninx. Jacoba is gedoopt te Gemert op 23-07-1774. Doopgetuigen waren haar oom Petrus Hendrick de Vlam en oma Catharina Zacharias van Treeght.
  2. Henricus Penninx. Henricus is gedoopt te Gemert op 14-10-1775. Doopgetuigen daarbij waren Zacharias Cobus Penninx, en Henrica (van den Heuvel)13. Helaas is hem wellicht een kort leventje beschoren, want ook de volgende baby heet:
  3. Henricus Penninx. Hendrik is gedoopt te Gemert op 25-10-1777. Getuige waren Ignatius Hendrix de Vlam en Maria Jacobs Penninx. Hendrik, wever van beroep, trouwde te Gemert op 25-05-1806 met Elisabeth Thomae van der Horst. Haar ouders waren Jacobus van der Horst en Petronella Cremers. Hendrik overleed te Gemert op 29-10-1835. Elisabeth overleed te Gemert op 9-01-1851 om 16u. Ze hadden minstens drie kinderen:
    • Petronella Penninx. Zij is geboren als Petronella Penningx te Gemert op 23-03-1807. Volgens haar overlijdensakte woonde Petronella in de Molenstraat 114 waar ze om 22u is overleden.
    • Jacobus Penninx. Jacob is gedoopt te Gemert op 10-03-1809. Er zijn niet meer gegevens bekend.
    • Ida Penninx, alias Pennings is gedoopt te Gemert 14 juli 1812. Ida trouwt te Gemert op 28-05-1851 met Theodorus van de Weijenberg; Theodorus (gedoopt te Gemert op 16-12-1815) is zoon van Jacobus van de Weijenberg en van Johanna van den Elsen.
  4. Joannes Penninx. Jan is gedoopt te Gemert op 27-06-1779. Getuige waren Joannes Jacobs Penninx en Elisabeth (Elise) de Vlam14. Jean Henri trouwde te Herpen op 22-04-1811 met Corneille (Cornelia) van Zoggel, arbeidster (1842). Zij is gedoopt te Berghem op 10-12-1766 als dochter van Paul van Zoggel en Marie Jean Claas Brants.
  5. Petrus Penninx alias Pennink. Peter is gedoopt te Gemert op 15-10-1781. Doopgetuigen waren Joannes Petrus de Vlam en Catharina Verhagen. Peter was wever van beroep en trouwde te Gemert op 11-02-1814 met Helena de Vrij, dochter van Thomas de Vrij en Maria Hendrikx de Groot, Helena is spinster van beroep. Helena is gedoopt te Gemert op 10-01-1787 en is er overleden op 19-11-1858. Peter is overleden te Gemert op 17-01-1842. Het koppel kreeg te Gemert, wonende Deel, zes kinderen:
  6. Catharina Penninx. Catharina is gedoopt te Gemert op 7-12-1783, onder het oog van oom Walter (de) Bresser en Maria (vrouw van Joannes Jacobs Penninx). Catharina trouwde te Uden op 30-05-1815 (akte 25) met Theodorus van den Berck, gedoopt te Uden op 10-06-1796, zoon van Joannes Gerardus en van Petronella van Iperen (+Uden, 22-10-1846).
  7. Henrica Penninx. Hendrina is gedoopt te Gemert op 8-05-1787. De doopakte vermeldt slechts één getuige: Henricus Verbeeck. Zij was zonder beroep en overleed ongehuwd te Gemert op 18-06-1823.

7. Bernardus de Vlam. Bernardus is gedoopt te Gemert ca 1747 (*). in Gemert vinden we echter geen doopakte noch trouwakte terug. Hij trouwt te Deursen en Dennenburg18 ca. 1772 met Cornelia Bongarts. Over dit koppel lees je meer in een aparte rubriek.

(*) Althans, daar gaan we van uit tenzij er een andere verklaring is. De naam Bernardus en wie zijn ouders waren, werd bevestigd door Petronella de Vlam in haar huwelijksbijlagen. Tegen de vernoemingsregel in werd haar eerste kind in plaats van Nicolaas (vader van Franciscus van Swam), Bernardus (van Swam) genoemd. In deel I (Wim N. Koningstein p 18) lezen we op de laatste regel uit de zesde bijlage “dat de egte naam van de vader van Petronella de Vlam niet Ignatius maar Bernardus is en dat haar grootouders Hendrik de Vlam en Hendrina zijn”. Waar de naam van haar vader Bernardus vandaan komt, is niet duidelijk (niet bij de Vlam, noch bij van Swam), evenmin waar en wanneer hij geboren is. In Gemert komt de doopnaam Bernardus (of afgeleide) tussen 1746 en 1948 alvast niet voor in de DTB, noch heeft dit gezin in die periode een kind gedoopt te Gemert. Kan het een voedsterkind (pleegkind) zijn geweest dat de familienaam de Vlam heeft aangenomen bij zijn huwelijk? Onze oudst gekende voorouders Michiel en Digna ca 1636 hadden eveneens een voedsterkind te Deurne (nabij Antwerpen).

8. Ignatius de Vlam. Ignatius is gedoopt te Gemert op 2-08-1749. Hij zou ook de naam Athanase krijgen in een akte, maar die naam staat ter discussie. Ignatius is in 1766 wellicht de peter van zijn neefje Henricus de Bresser, zoon van zijn zus Elisabeth. Hij trouwde te Gemert op 17-06-1781 met Catharina Manders. Ook over dit koppel besteden we een aparte rubriek.

Athanase

Het was niet ongewoon dat in eenzelfde gezin meerdere kinderen dezelfde doopnaam kregen, in dit geval naam Ignatius; als in dit geval beide jongens nog in leven waren toen de jongste geboren werd, heeft men één van hen, zoals gebruikelijk was in die tijd, een roepnaam gegeven, nl. Athanase, Het kan zijn dat de oudste van de twee weinig overlevingskansen werd toebedeeld bij de geboorte, maar dat hij toch is kunnen opgroeien tegen alle verwachtingen in, en dat men hem een roepnaam gaf die hiermee overeenstemde: Athanase (de onsterfelijke).

Doopakte Ignatius (Henricus) de Vlam, Gemert, gedoopt op 13-02-1738

Jan en Jenneke, mondige zoon en dochter van Peter Jansen van den Heuvel en Ida Jan Tunis Martens; Hendrik Heijmons gehuwd met Willemijna Peter Jansen van den Heuvel en Hendrik de Vlam gehuwd met Hendrina Peter Jansen van den Heuvel, wonende te Erp en te Gemert willen de nagelaten goederen van ouders gaan delen in den Hoek.

Jan en Jenneke Peter Jans van den Heuvel, Hendrik Hijmons gehuwd met Willemina, Hendrik de Vlam gehuwd met Hendrina, dochters van voorn. Peter van den Heuvel, inwoners Erp, Gemert en Boekel bekennen schuldig te zijn aan Mr. Arnoldus Leijten, advocaat Erp F 250,–, komend uit een schuld van F 225,– bij wijlen Jan Peters aan wijlen Lauwrens Janssen, gepasseerd te Schijndel 13-8-1708. Nu bij transport van Adriaen van den Bergh weduwnaar van Hendrina Bakermans, hiervoor weduwe van Lauwrens Janssen is overgegaan aan Arnold Leijten en wijlen zijn moeder bij transport 26-7-1634. Kantlijn: B. van de Werk als gelaste eerst van Mr. L. van Duren en later van zijn kinderen, verklaart dat Jan Hendrik van den Bergh en Johannes Heijmon Hogaers deze schuld hebben voldaan 3-11-1810 Erp.
Hendrik de Vlam gehuwd met Hendrina Peter Jansse van den Heuvel, inwoner Gemert, verkoopt de helft in een beemd hooiland, groot in het geheel 6 karren hooigewas te Erp in Hongerdonk, gemeen met Jan Delissen, enerzijds Jan Jacob Jan Hendrikx, anderzijds Geerit Willem Stevens, een eind de rivier de Aa, andere eind de gemeente. Aangekomen van haar ouders en bij deling 27-10-1741 te Erp. Koper is Cornelis Peters van Schijndel, inwoner Erp.
Doopakte Ida de Vlam, Gemert, 26-09-1746
Schepenakte Erp op 6-06-1747. Het perceel ligt in Hongerdonk en wordt gedeeld met Jan Delissen, wiens erf naast de windmolen van Erp te vinden was.
Doopakte Ignatius de Vlam, Gemert, gedoopt op 2-08-1749

Hierna volgen transcripties uit schepenprotocollen van Gemert.

In de eerste lezen we een deel van het onderzoek naar een schietincident op de woning van de drost wordt uitgevoerd, wordt ook Hendrick de Vlam verhoord. Hij is beëdigd schutter en ondervorster van Gemert. We lezen hierna delen uit een transcriptie (bron: Joy Vialle & Heemkunde de Kommanderij).

Het volgende protocol verhoort Hendrick als getuige in een voorval tussen buren.

Het volgende protocol verhoort Hendrick over zijn onderzoek tijdens zijn dienst in het wachthuis naar een briefje dat door een inwoner zou zijn geschreven en verspreid met een bedreigende “vuilaardige, injurieuse en oproerige inhoud”

Trouwakte van Elisabeth (van der Vlamme) de Vlam met Walterus de Bresser op 17-02-1765 te Den Dungen
Doopakte Henricus de Bresser te Sint-Michielsgestel op 30-07-1766 met Henricus (van de Flam) de Vlam19 en Christina Nicolai Borggraef.
Doopakte Petrus de Bresser te Sint-Michielsgestel op 4-09-1769 met Andreas van der Sande en Henrica, vrouw van Henricus de Vlam (van der Vlamme).
Doopakte Joannes de Bresser Sint-Michielsgestel op 21-08-1775 te Sint-Michielsgestel. met Leonardus de Vlam en Wilhelma Joannis van Boxtel.
Doopakte Wilhelma de Bresser te Sint-Michielsgestel op 21-03-1781.
Trouwakte Ida de Vlam en Petrus Penninx. Gemert 3-10-1773
Doopakte Hendrina Penninx. Gemert, 8-05-1787 met Henricus Verbeek als enige doopgetuige.
Huwelijksregister met Hendrik Penninx en Elisabeth van der Horst. Gemert 25 mei 1806. Hier zien we meteen ook de naam van Peregrinus Verhofstadt die ook met de familie de Vlam bekend is.
Huwelijksakte Petrus Penninx en Helena de Vrij, Gemert, 11-02-1814
Overlijdensakte Ida de Vlam. Gemert, 18-01-1817. Haar moeder Hendrina wordt hier met familienaam ‘van den Heuvel’ genoemd.
Overlijdensakte Petrus Penninx, man van Ida de Vlam. Gemert, 19-09-1818 om 15u.
Overlijdensakte van een doodgeboren kindje van Peter Penninx en Helena de Vrij te Gemert op 25-08-1821 om 10u.
Overlijdensakte Hendrina Penninx. Gemert 18-06-1823. Opmerkelijk is dat het ambt van Schout terug is ingesteld.
Overlijdensakte Henricus Penninx, man van Elisabeth van der Horst. Gemert, 29-10-1835 om 16u.
Overlijdensakte Petrus Penninx, man van Helena de Vrij. Gemert, 17-01-1842 om 23u.
Overlijdensakte Petronella Penninx, Gemert, 28-10-1847, ongehuwd, 40 jaar.

Enkele schepenprotocollen van Gemert:

Wat hierna volgt is een extract van een Staten van Goed waarvan we momenteel het eerste deel missen:

R143 bladzijde 0012 … de Cocq (1733) en een opdracht van twee percelen teulland in ’t Goorswinckel (1731), een transport van Philippus Winckeler nomine uxoris (1709), een kwitantie van de heer Jan Aldenhuijsen zaliger (rector van de kapel van Handel, 16~4), rekeningen rakende de schutterij van sint Joris, een kopie van het testament van w. de heer Laurentius Coolen, enige papieren rakende de heer Goort Coolen, een vernieuwde kaart (vergunning) van Landcommandeur Wassenaer aan het gilde st. Joris (6 juli 1691), een notarisakte voor Dirck Deckers (land te Helmond, juli 1717), een transport van Catharina van den Heuvel van het provisoorschap van de fundatie van juffr. Agnes van den Broeck (8 juli 1661), een vercoopcedulle der goederen van w. Teunis Geraerts (3 maart 173), de verkoopcondities van de geëxecuteerde goederen van Dirck Jacops de Goije (1721). Nog meer meubels en kleding, een crucifix, een weefgetouw staande bij Ansem Swinckels, nog een weefgetouw bij Hendrick de Vlam, eentje bij Nol Reijnder Panhuijsen, eentje bij Ariaen van Puijfelijk, eentje bij Tonij Pauwelsen, en eentje bij Jan Francis van Seelandt. Het eindigt met enige slechte schilderijen en enige brandstof. 29 dec. 1748

Met dank aan Joy Vialle voor het ter beschikking stellen van diverse akten in verband met Henricus en Hendrina.

  1. Hendrik wordt binnen zijn generatie de voorouder van de Belgische tak De Vlam. ↩︎
  2. Sieur Theodorus Mons, was de man van juffr. Maria Agnes Cox, dochter van de voormalige schout Johan Ambrosius Cox (uit een rentmeestersfamilie van Alden Biesen). Naast schepen was Theodorus ook orgelmaker. Over zijn leven lezen we veel in Gemerts Heem. Het gezin Mons-Cox woonde in de prestigieuze hoeve Keizersbosch (Oudestraat), op enkele stappen van herberg Den Engel (Binderseind). ↩︎
  3. Hendrik de Vos is de echtgenoot van Maria de Vlam, zus van Ignatius, die in Antwerpen woonden in de Gratiekapelstraat. ↩︎
  4. Catharina is de echtgenote van kerkmeester Gerardus Kars. ↩︎
  5. Over de naam was nogal wat verwarring en kreeg Henrica (Hendrina) Janssendr Peters (alias Henrica Peter Jan) aanvankelijk de familienaam van der Aa. In de overlijdensakte van Ignatius Henrici de Vlam (16.08.1811) die met Catherina Manders/Janssen trouwde, staat dat zijn vader Sebastien de Vlam is en zijn moeder Henriette van der Aa. Dit is een administratieve fout in de nog jonge Burgerlijke Stand, want de vader moest Henricus heten. Bij de huwelijksakte van Henricus werd Henrica omschreven als Henrica Peter Jan wonende te Erp. Toen had zij hier nog enkel een patroniem. De doopgetuige van Ignatius is Joannes Peeters van den Heuvel, vader van Henrica Janssendr Peeters ‘van der Aa’. Dat heet mogelijk iets te maken het verwarrende gebruik van patroniemen en familienamen in dit deel van de Nederlanden dat nog niet stabiel is. Vanaf de Franse Tijd met de invoering van de burgerlijke stand zal de naam voortaan dezelfde blijven, in dit geval Henriette ‘van der Aa’. In de overlijdensakte van Ida Hendrix de Vlam wordt haar moeder Hendrina ‘van den Heuvel’ genoemd. ↩︎
  6. Tot in de Franse tijd was verhuizen niet mogelijk zonder borgbrief; een bewijs dat het armbestuur van de woonplaats borg stond voor een bijdrage in geval van armoede. Wanneer men van de ene parochie/gemeente naar de andere verhuisde, werd soms aan de schepenen van de nieuwe woonplaats een borgbrief overhandigd. Hiermee werd een attest gegeven dat de nieuwe inwoners van goed gedrag en zeden waren maar bovendien solvabel en dus niet onmiddellijk ten laste zouden komen van de Tafel van de H. Geest, van de nieuwe woonplaats. De gemeente van herkomst stond hier dus borg voor. ↩︎
  7. BHIC, Erp R 74, f 56v, 27 oktober 1741. ↩︎
  8. Zeven eeuwen Donckers, p. 308. Over de eeuwen heen zijn er diverse raakpunten met de stamboom Donckers/ de Doncquers (tussen Den Bosch en Antwerpen.) ↩︎
  9. Naamsverschrijvingen: van de Vlamme, van der Vlamme, van de Flam ↩︎
  10. In de huwelijksakte wordt haar naam vermeld als: Elisabeth Henrici van der Vlamme. Getuigen waren Joannes Joannis Spirings en Helena Antonij van den Heuvel. ↩︎
  11. Naamsverschrijvingen: Borggraef, Borghgraef, Burgraf ↩︎
  12. Naamsverschrijvingen: van Treeght, van Trigt, van Tricht,… ↩︎
  13. Vrouw van Henricus de Vlam. ↩︎
  14. Vrouw van Walter de Bresser. ↩︎
  15. Volgens stamboomonderzoek Penninx is een dochter Petronella geboren en trouwde zij aldaar met Johannes Hoogveld. ↩︎
  16. Volgens stamboomonderzoek Penninx is Hendricus een jaar eerder geboren, maar in dit gezin was er in 1821 een doodgeboren kind (geen tweeling). Henricus trouwt te Gemert op 15-05-1851 met Lucia van den Eijnden, geboren te Gemert op 28-04-1821, dochter van Francis van den Eijnden en Anna Maria van de Weijer. Zij kregen drie kinderen die alledrie als baby zijn overleden. ↩︎
  17. Volgens stamboomonderzoek Penninx is Joannes de Vlam wever geworden en is hij overleden te Gemert op 13 augustus 1854. ↩︎
  18. De voormalige gemeente Deursen en Dennenburg bestaat uit twee kerkdorpen die anderhalve kilometer van elkaar verwijderd liggen op een hoogte van 7-8 m boven de zeespiegel in het landschpa dat omschreven wordt als een zogenaamde ‘Zandopduiking’. ↩︎
  19. Henricus van de Flam, of van der Vlamme. Blijkbaar was de pastoor niet goed bekend met de naam de Vlam of de Vlamme. Henricus was pas drie jaar geleden overleden, en de andere Henrici in de familie waren te jong om als dooppeter te kunnen of mogen optreden. Fouten in deze akten uit Sint-Michielsgestel zijn dus zeker niet uigesloten: vermoedelijk is de dooppeter van Henricus de Bresser eerder Ignatius (~1738) de Vlam, broer van Elise, die in een eerder onderzoek ook al verward werd met de naam Henricus, hoewel de doopakte dat uitsluit. ↩︎

VLAM!