Janus de Vlam & Antonia Hermens

EntiteitNaamSoeverein
GemeenteOPLOOburgemeester
ProvincieNoord-Brabantgouverneur
LandKoninkrijk NederlandKoning Willem III
Situatie Gemert na de Franse invasie vanaf 1796. De Franse maarschalk N.C. Oudinot verkreeg Gemert pas in 1810. De burgemeester behartigde de bestuurstaken.

Adrianus de Vlam. Janus is landbouwer in Oploo. Hij is geboren te Oploo op 18-02-1856.

Geboorteakte Adrianus de Vlam, Oploo, St, Anthonis en Ledeacker, geboren op 18-02-1856 om 16u.

Uitschrijvingsregister Nationale Militie 1874: Adrianus (lotelingnr 22) wordt vrijgesteld van nationale militie wegens enige landbouwerszoon in huis. Twee jaar later (1876) wordt hij echter opnieuw geloot (nr 1) voor Oploo, Sint Anthonis en Ledeacker.

Tot 1891 woonde Adrianus samen met zijn moeder in het ouderlijk huis te Oploo, en werkt als arbeider.

Bevolkingsregister 1890-1898 Oploo, NB

Op 26/08/1891 verhuist Adrianus naar Sambeek. Hij wordt er officieel ingeschreven op 5/9/1891 als arbeider (ook dagloner). Janus bouwde zijn eigen hoeve (foto) en op 10-04-1899 trouwt hij te Wanroij met Antonia Hermens (foto). Zij wordt in Sambeek ingeschreven op 19/04/1899. Het gezin woont in de (Sambeeksche Hoek) Wijk C nr 92.

Antonia is geboren te Beers op 23-02-1858 (om 4u); zij is de dochter van landbouwers Gerardus Hermens (geboren in 1826 te Gassel (Land van Cuijk, NB)) en van Johanna Leunen (geboren in 1826 te Wanroij), wonende in Wanroij sedert hun huwelijk in 1857.

Geboorteakte Antonia Hermens, Wanroij, geboren op 23-02-1858 om 4u.
Bevolkingsregister Wanroij 1828

Antonia heeft eerder in 1878 als dienstmeid gewerkt bij een groot landbouwersgezin Steynbuchel en schoonzoon van der Straaten te Wanroij. Waarschijnlijk zorgde zij voor de kinderen en het huishouden tot 8 mei 1885 wanneer zij verhuisde naar Ledeacker (bij St Anthonis). Het bevolkingsregister van Wanroij vermeldt als geboorteplaats: Gassel, maar haar geboorteakte is nochtans formeel: Beers1. In mei 1885 werkt zij als dienstmeid bij de landbouwersfamilie de Bruijn te Ledeacker (Oploo). Op 5 mei 1887 wordt zij ingeschreven bij de familie Laarakkers te Oeffelt als dienstmeid, maar blijft in Ledeacker wonen; op 9 december van dat jaar verhuist zij naar Oploo. Van 13 tot 23 aug 1889 werkt zij als dienstmeid bij de molenaar van Haps. Pas in 1899 trouwt ze met Adrianus. Elk register vermeldt Gassel als geboorteplaats en -datum is 22/02/1858.

Huwelijksakte Adrianus de Vlam en Antonia Hermens. Wanroij. Getrouwd op 10-04-1899.

In het bevolkingsregister van 01/01/1900 te Sambeek zijn een aantal wijzigingen: Adrianus en Antonia geven zich op als landbouwer. De broer van Antonia, Martinus (geb. Beers 17/01/1862, landbouwer te Wanroij) komt zich vestigen bij het gezin op 30/09/1909, nl. op de Sambeeksche Hoek Wijk C nr 92-93.

Op 1 januari 1910 komt opnieuw een wijziging ditmaal enkel het adres wijzigt: Sambeeksche Hoek 1,17. In 1913 overlijdt2 Martinus (een werkongeval?)

Opmerking: Sambeeksche Hoek ligt vandaag in Oploo, maar het gezin werd ingeschreven in Sambeek. Volgens de heer Cor Verberk (Heemkundekring Oploo Plo) was de locatie echter net op de gemeentegrens in Westerbeek gelegen in het gehucht D’n Twist, Koehardstraat 25 te Westerbeek.

De hoeve waar de foto is genomen van Janus en Antonia bestaat nog steeds.

Janus is overleden te Venray3 (NLB) op 27-10-1936 om 20u. Dit ligt op 15 km van Oploo in de provincie Limburg. Een week later ontvangt de gemeente Sambeek een uittreksel van de BS van Venray ter registratie.

Bevolkingsregister Wanroij, 1930-1936, archiefnr 7039, inventarisnr 0212, blad 24

Antonia is nu weduwe, en verhuist vermoedelijk naar een ouderlingenhuis in Wanroij waar zij twee jaar na Adrianus zal overlijden. Haar medebewoner Jacobus Jansen doet hiervan  aangifte. Antonia overleed op 15-02-1938.


Overlijdensakte Antonia Hermens, Wanroij, overleden op 15-02-1938.

Even wat geschiedenis 4over een openbare lagere school dat op Sambeeksche Hoek 14 lag, wat dan ook meteen de administratieve relocatie van het gezin de Vlam kan verklaren.

Boek Sambeekse Hoek: Den Hoek 14 school en onderwijzerswoning. © Heemkundevereniging Heerlijckheit Plo
1908

De Sambeekse Hoek was tot 1942 onderdeel van de gemeente Sambeek, het jaar van de opheffing van deze zelfstandige gemeente. De buurtschap had een flinke oppervlakte en strekt zich als een taartpunt uit tot ver in de gemeente Oploo waartoe ook Sint Anthonis behoorde. 

Verplicht naar de nieuwe school

,,,De kinderen uit de buurt, maar ook uit de later ontstane Peeldorpen Stevensbeek en Westerbeek moesten verplicht naar de nieuw opgerichte school. Ze liepen op een leeftijd van zes, zeven jaar vijf kilometer over karrensporen iedere dag van en naar de kleine plattelandsschool. Te voet over onverharde zandpaden, want de fiets was nog niet uitgevonden. Bizar eigenlijk want ze passeerden de katholieke scholen in de kernen Oploo en Sint Anthonis. De school begon daarom ook pas om negen uur ’s morgens.”

De oprichting ging niet zonder slag of stoot. De Gemeente Sambeek zag een nieuwe openbare school aan de Sambeekse Hoek niet zitten en wilde er weinig geld in steken. Gedeputeerde Staten van de provincie en buurgemeente Oploo dwongen de Sambeekse bestuurders toch een schooltje te bouwen. 

Den Hoek5 is een buurtschap in de gemeente Sint Anthonis in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De buurtschap behoort tot het grondgebied van de plaats Sint Anthonis en ligt zuidelijk van de kern van Sint Anthonis en noordoostelijk van Oploo en omvat de straten Den Hoek, Rondveld, Brugstraat en Korte Striep.

Tot 1942 behoorde de buurtschap tot het grondgebied van de gemeente Sambeek. De buurtschap werd destijds daarom ‘de Sambeeksche Hoek’ genoemd. Inwoners van de Sambeeksche Hoek gingen voornamelijk naar de kerk in Sint Anthonis. In doop-, trouw- en overlijdensboeken van Sint Anthonis werd ‘de Sambeeksche Hoek’ aangeduid met het Latijnse ‘Angulo Sambecano’ of ‘ex Angulo’.[1] In 1942 werd de Sambeeksche Hoek toegevoegd aan de gemeente Oploo, Sint Anthonis en Ledeacker.

De buurtschap werd vroeger vooral bewoond door boeren. Verder was er een zuivelfabriek. De zuivelfabriek ‘De Eendracht’ werd gebouwd in 1907 en kwam tot grote bloei. De fabriek was jarenlang de grootste zuivelindustrie van Oost-Brabant. Na schaalvergrotingen en fusies in de zuivelsector hield de fabriek in 1975 op te bestaan.

Het buurschap had bovendien een schooltje. Deze werd opgericht in het begin van de 19de eeuw, om de kinderen van Den Hoek en omstreken, dichtbij naar school te kunnen laten gaan. De gemeente Sambeek, was namelijk erg langgerekt en de afstand tot Sambeek bedroeg 6 kilometer. De school sloot in 1928, omdat er te weinig kinderen waren. De jongens gingen naar katholieke scholen in Sint Anthonis en Oploo en de meisjes gingen naar de zusterschool in Sint Anthonis. Het schooltje veranderde in drie woningen en werd daarna gesloopt.

Nog wat info door de Heemkundekring (Sint-Anthonis) Sint-Tunnis in Oelbroeck:

  • 1863 De weg Gemert-Handel-St.Anthonis-Boxmeer vormt een verharde dwarsverbinding door de Peel.
  • 1867 Kerkelijke afspraak: De Sambeekse Hoek ging voor het grootste deel over naar de parochie van Sint Tunnis.
  • 1870 De Sambeeksche Hoek heeft een eigen school tot – 1928.
  • 1890 De gemeente Oploo ca. telt 1693 inwoners.
Na vijf jaren speuren in archieven, kranten, bevolkingsregisters, notariële akten en kadastrale gegevens is de complete geschiedenis van 250 Oploose huizen in kaart en beeld gebracht. Verantwoordelijk voor de megaklus is Cor Verberk, voorzitter van heemkundevereniging De Heerlyckheit Plo. [2009] Alle Minse van Oploo (25 euro per deel) is alleen te koop bij Cor Verberk
  1. Gassel was een vroeger een gemeente, maar werd later bij Gassel gevoegd. ↩︎
  2. Pas in 1921 is er een kerk gebouwd in Westerbeek. Daarvóór ging men altijd naar de kerk in het nabijgelegen Oploo en aldaar werd men ook begraven ↩︎
  3. Adrianus de Vlam is overleden in een ziekenhuis/verpleeghuis te Venray, waarna zijn vrouw Antonia is vertrokken naar een tehuis voor alleenstaande ouderen in Wanroij dat geleid werd door geestelijke zusters van Liefde. [bron: Cor Verberk, nazaat van Henricus Maximiliaan Bardoel en zijn eerste vrouw Wilhelmina Adriaens. ↩︎
  4. Sambeekse Hoek had bijna 60 jaar een eigen school: kilometers te voet over zandpaden naar de les | Boxmeer | gelderlander.nl ↩︎
  5. Wikipedia ↩︎

VLAM!