Entiteit	Naam	Overheid
Gemeente	Merksem	Burgemeester
Provincie	Antwerpen	Gouverneur
Land	Koninkrijk België	Koning Leopold I

Henricus Joannes De Vlam, alias Jan.

Jan is geboren te Merksem op 8-10-1861. Hij is daarmee meteen de jongste in het gezin De Vlam-Avonts. Jan zal zich net als zijn vader en zijn oudere broers bekwamen in het ambacht van de wagenmakerij. Meer nog, hij maakt zich de stiel van smid eigen en dat zal hem op termijn geen windeieren opleveren. In de Wagenmakerij Jules De Vlam, en later Wed. De Vlam en zonen, ontpopt hij zich tot de smid van de firma. Hij is ook degene die graag het glas tapt in de herberg op de Bredabaan “In ’t Sterreken” want hij startte zijn carrière als herbergier.

Bij elke wagenmakerij hoorde meestal ook een herberg voor de klanten. Die vinden we op de Bredabaan 147, genaamd ‘In ’t Sterreken’. Constant, Louis en Jan gebruikten die dan ook om hun zaken met de klanten onder een goeie pint af te handelen. Frans Cauberghs van de Heemkundekring van Merksem vond in 1978 enkel de naam van Jan De Vlam terug als waard van de herberg.

Op 5-08-1886 trouwt Jan De Vlam met Maria Theresia Peeters.

Marie-Thérese is geboren te Merksem op 22-03-1864 als dochter van Guilielmus Peeters¹, alias Mus, en van Anna Cornelia Franck.

Over de familie Peeters weten we ook meer.

Guilielmus is geboren te Puurs in 1828. Anna Cornelia is geboren te ’s Gravenwezel in 1829. Toen Maria Theresia geboren werd, woonde het gezin te Dambrugge waar Guilielmus herbergier was. Dambrugge Wijk A nr 42 was toen nog een gehucht van Merksem.

Later vestigt Guilielmus Peeters zich dichter bij het dorp van Merksem en wordt hij cafébaas van “De Paardewei” op de Bredabaan nr 166. Deze herberg van eerder van Johannes Peeters²; de herberg heette toen nog “In De Jager”. Guilielmus stond in de volksmond beter bekend als Mus Peeters.

Het gezin van Mus Peeters gaat wonen in het tegenoverliggende steegje tussen de huisnummers 159 en 171, waar zich ook enkele woningen bevinden 161, 163, 165, 167 en 169 en waar zijn naam aan verbonden zou blijven als het “Straatje van Mus Peeters”!

Na hun huwelijk gaat het koppel De Vlam-Peeters op de Bredabaan 152 wonen; dat is het adres van het pand links van de huidige “Houd Vast”, maar in 1886 was de oude herberg “In den Houd Vast” nog één groot pand. Het kan echter zijn dat de huisnummering is veranderd (maar door WO II zijn de gemeentearchieven verloren gegaan) ofwel is de Laat Los het nummer 152 net vóór de hernummering samen met de Gasthuishoevestraat die voorheen Rammesansweg heette.

Op de twee jongste kinderen na zijn alle kinderen geboren vóór de verhuis naar Bredabaan 178:

1. Louisa Maria De Vlam. Louisa is geboren te Merksem op 24-01-1888 ’ten huize haars vaders’ op de Bredabaan nr 19 (tenzij dit al de nieuwe huisnummering betrof); dit is het adres van de herberg Laat Los, dus tegenover de oude Houd Vast. En blijkbaar was Jan De Vlam op dat moment herbergier van beroep.

Op 18-05-1912 trouwt Louisa te Merksem met Rafaël Menoë. Joannes Jacobus Rafaël Menoë is geboren te Waarloos (ANT) op 21-02-1891 als zoon van Petrus Isodorus Menoe, broodbakker, en van Maria Philomena Peeters. Aan de naam Menoë wijden we een aparte pagina. Het gezin Menoë- De Vlam gaat wonen in de Wipstraat 21 te Antwerpen³, een zijstraat van de Provinciestraat (waar de familie van Dijk-De Vlam woonde).

Rafaël alias Raphaël is vloerder van beroep.

Uit dit huwelijk kwamen twee kinderen voort:

• August Menoë. Gustaaf is geboren te Merksem op 17-05-1914. Hij werd chiropractor, maar vóór WO II tussen 1937 en 1939 was hij professioneel wielrenner. Gustaaf won in 1938 de 8^e etappe van de Ronde van België, en in 1939 was hij als onafhankelijke deelnemer met nr 176 10^e in de Grote Scheldeprijs van Vlaanderen. Gustaaf is getrouwd met Godelieve Bruggeman. Godelieve is geboren te Waasmunster op 26-04-1931; het koppel is ondertussen in Antwerpen overleden. Het is niet bekend of er kinderen zijn geboren.
• Ferdinand J. M. Menoë. Ferdinand is geboren te Swansea, Glamorganshire, Wales (VK). Waarom de ouders toen in Wales terechtkwamen is niet duidelijk. Ferdinand is getrouwd met Elise De Smedt (geboren 1912⁴), maar een verplaatsing met de wagen is hen noodlottig geworden: in 1974 werd het echtpaar als vermist opgegeven. 19 jaar later is hun wagen met de lichamen gevonden nabij het Bonapartedok van Antwerpen.

2. Gabriëlla Cornelia De Vlam. Gabriella is geboren te Merksem op 1-06-1890 ’ten huize haars vaders’ op de Bredabaan nr 19; 153 dagen is zij aldaar helaas overleden op 1-11-1890.

3. Julianus Constantinus De Vlam. Julien is geboren te Merksem op 17-11-1891 ’ten huize zijne vaders alhier’ op de Bredabaan nr 37. Nu staat vader Jan genoteerd als smid.

Julien alias Julius is vernoemd naar zijn grootvader. Hij werd handelaar/vertegenwoordiger, in 1919 klerk.

Op 29-12-1915 trouwt Jules in de Sint-Bartholomeuskerk te Merksem met Valentina Totté. Het koppel gaat wonen in de Van Stralenlei nr 17.

Valentina Theresia Totté is geboren te Antwerpen in de Hoogstraat nr 47 op 9-03-1892 als dochter van een molenaarsfamilie Joannes Kornelis Totté en van Philomena Hoes. Meer over deze families staat te lezen op een aparte pagina.

Uit dit huwelijk wordt een dochter geboren:

• Valéria Maria De Vlam. Valerie is geboren te Merksem op 14-03-1916.

Op 14-04-1937 trouwt Valerie De Vlam met Frans Van Gils. Franciscus Lodewijk van Gils, alias Frans Louis, is geboren te Merksem op 17-12-1910 als zoon van trambediende Albertus Van Gils (*Meerle, ANT) en van Pelagia Matthys (*Mol, ANT). Frans was architect. Uit dit huwelijk zijn twee kinderen geboren:

• Walter Van Gils. Walter is geboren te Merksem op 29-11-1938 en er overleden op 19-10-1990. Hij was getrouwd en later gescheiden met Hortensia Robbé. In dit gezin zijn kinderen geboren, maar hier trekken we de lijn omwille van de privacy.
• Christiane Valentina Renée Van Gils. Christina is geboren te Herentals op 5-06-1942 en overleden te Merksem op 5-+07-1947.

Op 8-10-1949 start Valerie haar eigen handelszaak “Huis Yvette” op naam van Valerie Van Gils. Een boetiek in breigoederen en aanverwante artikelen in de Pothoekstraat 15 te Antwerpen. In 1953 doekt ze de zaak echter op. Frans overlijdt tien jaar later te Merksem op 17-06-1963. Valerie heeft nog de eeuwwisseling meegemaakt en is later overleden te Merksem.

---

Na WO I is de wederopbouw van de platgebombardeerde en desolate oorlogsvlakte van de Westhoek (WVL) in volle gang. Julien gaat daarom op 22-08-1922 voor een periode van vijf jaar een vennootschap aan met Romain-Louis Dubois, metser uit Berchem (Boomgaardstr 284). Zij richten hun maatschappij op te Ieper. Op 20-09-1924 wordt de firma “De Vlam-Dubois” al ontbonden.

Julien is oorlogsinvalide 1940-’45. Hij wordt vereerd met diverse militaire eretekens. Daarnaast was hij ondervoorzitter van de Kon. Maatschappij der gewezen Troepenkinderen, Pupillen en Cadetten van het Belgisch Leger.

Tijdens de (na-)oorlogsjaren van WO II tussen 1941 en 1949 legt Julien zich toe op het schilderen van landschappen en stillevens. Zijn werkstukken zijn voorzien van datum en zijn artiestennaam J. Veldam (een anagram van zijn naam de Vlam; diverse stukken zijn nog in het bezit van de families de Vlam.

Op 5-12-1949 richt Julien de Vlam te Brasschaat (ANT), samen met ingenieur Herman-Antonie van Nouhuis⁵, een N.V. op onder de naam “Nouvla” officieel “Etablissement Ir. H.A. van Nouhuis & J. de Vlam” met zetel te Eikenlaan nr 4 te Brasschaat voor de duur van 30 jaar. De medestichters zijn Frans Cleton⁶ en echtgenote Bertha van Zwanenberg⁷ (Bredabaan te Brasschaat), als August Joseph de Vlam en zijn zoon Lucien Louis Albert de Vlam (beide: mekanieker, Guldensporenstr 48 Borgerhout) en dame Valerie de Vlam, echtg. van Frans Gils (Pothoekstraat 15 Antwerpen). De vennootschap heeft tot doel de handel en nijverheid inzake verven, vernissen, chemische producten en allerlei aanverwanten. Julien wordt beheerder-directeur en zorgt voor de inbreng van vakkennis en kliënteel. De handelsvennootschap wordt acht jaar later ontbonden op 8-08-1958.

4. Augustinus Josephus De Vlam. August is geboren te Merksem op 15-02-1894. Het adres van geboorte was dit keer Bredabaan nr 10.

August werd automechanieker.

Op 6-04-1918 trouwt August met Maria Catharina Bogaerts.

Zij is geboren te Antwerpen op 23-12-1893 als dochter van Joannes Cornelius Bogaerts en van Maria Melania Peeters⁸ (geb. 1-06-1860 te Rumst). Zij heeft een zus Joanna Josephina Bogaerts die met haar man in Kapellen woont; dit gezin speelde een belangrijke rol in het leven van Luc de Vlam (zie verder). Het gezin woonde in 1918 op Leopoldlei⁹ 30 te Antwerpen, dan Plantin en Moretuslei¹⁰ tot ze verhuisden in 1923 naar de Bredabaan 178 te Merksem.

Op 13-12-1918 stichtten August en broer Louis, beide rijtuigmakers, een maatschappij in gezamenlijke naam: “A. en L. De Vlam”, een smederij en wagenmakerij met aanneming van alle bijzondere en openbare werken. Na vijf jaar wordt de firma ontbonden en door beide firmanten vereffend. Op 8-08-1923 leggen de broers August, Louis en Frans De Vlam een aanvraag van brevet neer: “Dispositif de calage des glaces pour carrosserie transformable” (raamvergrendelingsmechanisme voor cabrio’s). Op 25-10-1923 wordt een nieuwe maatschappij opgericht door de drie broers, de kleinzoon van de vroegere burgemeester (nl. Jaak Borrewaters), de vennoot van François de Vlam (nl. Louis Tistaert), en nog drie andere personen (handelaar Georges Dick¹¹, handelaar Maximilien-Louis-Joseph Delfs en Guillaume-Jean Klerks): “Carrosserie automobile L’Anversoise” met August en Louis Tistaert als bestuurders. Op 10-07-1925 start August een nieuwe firma in gezamenlijke naam “A. De Vlam en H. Bellens”, gezeteld op de Bredabaan 332¹² te Merksem: “Exploitation d’une carrosserie automobiles et plus specialement la construction, l’achat et la vente de chassis et carrosserie d’automobiles” en behoudt slechts een paar aandelen in het familiebedrijf. De firma “Carrosserie automobile L’Anversoise” blijft echter verliezen opbouwen en op 2-04-1926 wordt de firma ontbonden en vereffend onder de overblijvende vijf aandeelhouders waaronder: Louis de Vlam, Louis Tistaert en Jaak Borrewater. Op 15-05-1926 woont August terug te Antwerpen in de prachtige De Marbaixstraat 45 (Antwerpen-Dam), en richt hij zijn eigen carrosseriebedrijf in in de Eugeen Meeusstraat 49 te Merksem; pas in 24-07-1929 schrijft hij dit in in het handelsregister als “Carrosserie Moderne”. De rest van dit verhaal lees je hier.

August en Maria Catharina waren fervente liefhebbers van de opera, het theater en ze bezochten ook regelmatig “den Billard Palace” in Antwerpen.

Twee jaar later heeft het echtpaar een zoon:

• Lucien Louis Albert De Vlam. Luc is geboren te Merksem op 8-04-1920. van 1927 tot 1936 loopt Luc school aan het Stedelijke Onderwijsgesticht 2 voor Jongens¹³, aan de Van Maerlantstraat 30 te Antwerpen. Luc blukte van het talent: hij blonk vooral uit in “Tekenen en Handenarbeid” en ontpopte zich als uitstekend tekenaar¹⁴. In 1936 volgde hij nog een korte periode les aan de Stedelijke Nijverheidsschool op de Paardenmarkt 94 te Antwerpen. (sinds 1894 waren daar vijf ‘beroepsafdelingen’: werktuigkunde, bouwkunde, scheepsbouw, hout- en marmerschilderen, marmerkappen en puntzetten).

Tijdens WO II richtte de Duitse bezetter zich op jongemannen geboren in 1920 en 1921 voor een verplichte tewerkstelling in Duitsland. Luc kon onderduiken in het huis Villa Elsa (een portierswoning van villa Rozenhof te Kapellen) van zijn oom en tante. (zie verder voor de ontplooiing)

Luc wordt net als zijn vader mechanieker, en samen staan ze in het bedrijf van August. In 1942 woont het gezin De Vlam-Bogaerts in de Guldensporenstraat 49 te Borgerhout.

Op 27-03-1951 trouwt Luc met Maria Goris.

Maria is geboren te Geel op 16-06-1923. Zij werd onderwijzeres. Maria was in 1950 de eerste lekenleerkracht (met het vak “Snit en Naad” op het Mater Salvatoris te Kapellen.

Tijdens WO II woonde Maria met haar familie als een veiligere haven te kapellen, tegenover Villa Elsa, waar Luc zich kon verschuilen voor de Duitse bezetter. Hieruit is een ontluikende liefde ontstaan en konden zij zich op 27 maart van 1950 verheugen op hun huwelijk.

Uit dit huwelijk zijn vijf kinderen geboren, maar hier trekken we de lijn omwille van de privacy. De kinderen van Lucien hebben de verhalen geleverd waarvoor dank.

August is te Merksem (Kluisstraat, nu Kluizenveldenstraat) overleden op 10-05-1955 aan de gevolgen van een longembolie. Maria Bogaerts was hierdoor haar man, een inkomen en het zorgeloze leven kwijt. Gelukkig kon ze bij haar zoon en schoondochter terecht. Zij is 20 jaar later te Brasschaat overleden. Luc is dan 11 jaar later na zijn moeder overleden te Ekeren. Maria Goris heeft de eeuwwisseling mogen meemaken en zij is later zachtjes overleden te Kapellen.

Lucien was bij zijn klanten en voor zijn woonomgeving een geliefd man; hij werd beschreven als een bezorgde en vriendelijke man, die de kunst bezat van het luisteren naar anderen en hij wist zichzelf op de achtergrond te houden. Maar voor zijn vrienden stond hij op het voorplan, door zijn rijke gaven.

5. Ludovicus Joannes De Vlam. Louis is geboren te Merksem op 27-09-1895, ook alweer op Bredabaan nr 10.

Louis was nog geen 18 jaar toen zijn vader plots overleed. Gezien hij overleed “ab intestato”(zonder testament) en zijn er nog zes minderjarige kinderen in het gezin De Vlam-Peeters; na een familieraad worden zij onder voogdij geplaatst van de oudste zoon Jules (hij deed op dat moment zijn verplichte legerdienst). August en zijn jongere broer Louis zetten de zaak verder onder de naam “A & L de Vlam” op 13-12-1918. Louis leerde het vak ‘on the job’, aanvankelijk was dat de productie van wagens en koetsen getrokken door paarden; later werd dat de productie van elementen voor koetswerk en inrichting voor zelfrijdende wagens, dus aangedreven door een verbrandingsmotor: ‘les voitures automobiles’.

Alles werd in het bedrijf gemaakt, dus ook de zetelbekleing en zeildoekdaken voor ‘les voitures décapotables’, vervaardigd door Louis. Later zou blijken dat Louis ook leverde aan de automobielbedrijven SAVA en CHEVROLET.

Op 10-04-1918 trouwt Louis in de Sint-Bartholomeuskerk te Merksem met Anna Fontyn.

Anna Maria Francisca Fontyn is geboren te Borgerhout op 25-11-1896 als dochter van natiebaas Franciscus Gerardus Fontyn en van Maria Nathalia Simons. In 1918 woonde het gezin op de Bredabaan 135.

Uit dit huwelijk worden twee kinderen geboren:

• Robert Augustinus Joannes de Vlam. Robert is geboren te Merksem op 7-02-1921. Hij werd meubelmaker en is tweemaal getrouwd met:
  • (1) Joanna Ludovica Van Damme te Antwerpen op 18-07-1942. Janneke is geboren te Berchem op 20-09-1921. Het koppel woonde te Berchem. Zij is overleden in 1990.
  • (2) A. Vuyst.

• Maria Nathalia de Vlam. Lia is geboren te Merksem op 9-09-1923. Op 16-07-1949 is zij getrouwd met Twan Michielssen. Antoine Marie Grégoire Michielssen is geboren op 29-02-1921. Beiden zijn overleden. het echtpaar kreeg twee kinderen:
  • Leo Joseph François Michielssen. Leo is geboren te Merksem op 27-04-1952 en is er in 1980 overleden.
  • Paulus Martha Ludovicus Michielssen. Omwille van de privacy trekken we hier de lijn.

Op 13-12-1918 stichtten Louis en zijn oudere broer August, beide rijtuigmakers, een maatschappij in gezamenlijke naam: “A. en L. De Vlam”, een smederij en wagenmakerij met aanneming van alle bijzondere en openbare werken. Na vijf jaar wordt de firma ontbonden en door beide firmanten vereffend. Op 8-08-1923 leggen de broers August, Louis en Frans De Vlam een aanvraag van brevet neer: “Dispositif de calage des glaces pour carrosserie transformable” (raamvergrendelingsmechanisme voor cabrio’s). Op 25-10-1923 wordt een nieuwe maatschappij opgericht door de drie broers, de kleinzoon van de vroegere burgemeester (nl. Jaak Borrewaters), de vennoot van François de Vlam (nl. Louis Tistaert), handelaar Georges Dick, handelaar Maximilien-Louis-Joseph Delfs en Guillaume-Jean Klerks: “Carrosserie automobile L’Anversoise” met August en Louis Tistaert als bestuurders.

Nadat August zich half 1925 terugtrekt als bestuurder en een nieuwe zaak opricht, behoudt Louis een minderheidsbelang in het bedrijf, samen met Jaak Borrewater.

De firma “Carrosserie automobile L’Anversoise” blijft echter verliezen opbouwen en op 2-04-1926 wordt de firma ontbonden en vereffend onder de overblijvende vijf aandeelhouders waaronder: Louis de Vlam, Louis Tistaert en Jaak Borrewater.

Nadat het familiebedrijf in andere handen was terechtgekomen, werd Louis zelfstandig meubelmaker-garnierder (stoffeerder), en demonstreerde hij groot vakmanschap in heel wat richtingen.

Het onderhoud en de herstelling van autozetels in vrachtwagens van de Belgische verbruikers- of consumentencoöperatie “DE WELVAART N.V.“¹⁵ was zeer lang zijn voornaamste werkterrein. Ook toonzaalmodellen van hun meubelaanbod kwamen regelmatig uit zijn atelier.

De Sint-Franciscusparochie deed eveneens een beroep op zijn vakmanschap om de kerkstoelen te herstellen en te herbiezen. Daarnaast vervaardigde hij op bestelling lederen reiskoffers, geleverd met zijn in koper geslagen label: “L. DE VLAM, GARNIERDER-MEUBELMAKER”. Zo herstelde hij eveneens schoenen en maakte hij lederen boekentassen voor zijn kleinkinderen. Hoe trots konden die niet zijn op hun opa?

Louis is overleden te Merksem op 28-10-1970. Hij wordt herinnerd als een hardwerkende zelfstandige met een hart voor zijn medemens, en vooral voor zijn kinderen en kleinkinderen.

Leuk weetje over de stamboom Fontijn: we vonden in de doopakten van de Sint-Jacobsparochie te Antwerpen op 2 juni 1667 een doopakte van Maria Fontijn, dochter van Michaël Fontijn en Maria de Meu, daags na de doop van een broer of zus (naam ontbreekt, 1 juni 1667) van Henricus de Vos, echtgenoot van Maria de Vlam (wonende later in de Gratiekapelstraat te Antwerpen, begraven in de kathedraal). Of onze Fontyn rechtstreeks verwant zijn met de Fontijn op deze akte, moet nog worden onderzocht.

6. Franciscus Carolus De Vlam. Frans is geboren te Merksem op 24-04-1897, vermoedelijk op Bredabaan nr 10. Ditmaal wordt zijn moeder aangegeven als herbergierster.

Niettegenstaande zijn vader is overleden en er weinig inkomsten zijn, kan Frans verder studeren. Aan het Sint-Henricusgesticht alias “Institut Saint Henri” te Antwerpen, een betalende katholieke lagere school met Frans als voertaal, behaalde François de Vlam in 1913 als 16-jarige zijn diploma expert-comptable¹⁶ met grote onderscheiding.

Dat legt hem geen windeieren. Zijn bekwaamheid wordt ook door de buitenwereld opgemerkt en op de dag van zijn huwelijk, nl. 29-09-1917 wordt hem de gouden medaille voor accountancy toegekend en wordt hij meteen als effectief lid opgenomen bij La Société Académique de Comptabilité de Belgique¹⁷.

Eerder had François een accountancy-kantoor opgericht samen met zijn collega Louis-Pierre Tistaert op het Vleminckveld¹⁸ nr 4 te Antwerpen, nabij de Oudaan.

Op 8-08-1923 leggen de broers August, Louis en Frans De Vlam een aanvraag van brevet neer: “Dispositif de calage des glaces pour carrosserie transformable” (raamvergrendelingsmechanisme voor cabrio’s). Op 25-10-1923 wordt een nieuwe maatschappij opgericht door de drie broers, de kleinzoon van de vroegere burgemeester (nl. Jaak Borrewaters), de vennoot van François de Vlam (nl. Louis Tistaert), en nog drie andere personen (handelaar Georges Dick, handelaar Maximilien-Louis-Joseph Delfs en Guillaume-Jean Klerks): “Carrosserie automobile L’Anversoise” met August en Louis Tistaert als bestuurders, en worden de activa van de vorige firma alsook het brevet ingebracht in de nieuwe vennootschap. Frans heeft slechts 25 van 2000 aandelen ingebracht, maar tegen 4-03-1926 trekt hij zich terug om zich op zijn handelsactiviteiten te plooien.

Frans is twee maal getrouwd:

• (1) Op 29-09-1917 in de Sint-Bartholomeeuskerk te Merksem met Eugenie Fontyn (uit Borgerhout). Eugenia Maria Gustavus Fontyn is geboren te Merksem op 25-04-1899 als dochter van natiebaas Franciscus Gerardus Fontyn¹⁹ en van onderwijzeres Maria Natalia Simons. Aanvankelijk wonen ze op de Bredabaan 369²⁰. Eugenie overleed echter op 10-06-1928 te Leuven. Het echtpaar had twee kinderen:
  • Frederik Jules Nathanael De Vlam. Frederik is geboren te Antwerpen op 10-12-1919. Hij was echter pas 72 dagen oud als hij overleed te Antwerpen op 20-02-1920.
  • Marie-José De Vlam. Marie-José is geboren te Merksem op 10-03-1921. Zij werd onderwijzeres van beroep. Op 8-09-1945 is zij getrouwd met Alfons Jozef Daelman. Fons is geboren te Lede op 7-03-1921 als zoon van Gustaaf Daelman (*25-05-1883/+3-07-1949) en van Maria Rosalia D’Haeseleer (*17-08-1878/+13-12-1957).

---

Marie-José is geboren te Merksem op 10-03-1921. José was pas zeven jaar toen haar mama Eugenie op 29-jarige leeftijd ernstig ziek werd en naar het Sint-Pietersziekenhuis te Leuven werd overgebracht. Zij overleed er op 10-06-1928. In die tijd was er voor de rondreizende vader, want handelaar en vertegenwoordiger, geen andere oplossing dan zijn kind onder te brengen op een kostschool tot het einde van het lagere secundair onderwijs. Twee jaar na de dood van zijn vrouw zal Frans hertrouwen met de West-Vlaamse Marie-Madeleine Van Lersberghe; nadat in Antwerpen Josés halfzus is geboren, gaat het gezin een paar jaar in Brussel wonen. In 1933 vestigt het gezin zich definitief te Brugge waar haar vader een handelszaak in auto-onderdelen is begonnen. José schrijft zich in in de normaalschool en studeert af als onderwijzeres.

Ze zal dan ook les geven tot haar huwelijk in 1945. Uit dit huwelijk zijn vijf kinderen geboren²¹. omwille van de privacy trekken we hier de lijn.

Het gezin verhuisde in 1947 naar Lede (OVL) waar de koppel de textielzaak van de ouders van Fons overnamen. Het leven van José is getekend door de moeilijke relatie met haar echtgenoot als het overlijden van twee van haar kinderen: het eerste kindje, Marie, is in 1947 te Brugge in het huis van haar vader overleden, nauwelijks een maand na de geboorte aldaar; het overlijden van één van haar andere zonen, 26 jaar, was eveneens een zware slag. Na haar echtscheiding trok zij zich terug op een appartement te Lede en is zij daar later onverwacht overleden. José was een zeer gelovige vrouw, intelligent en met een breed gedachtengoed. De Franse taal beheerste zij zoals haar moedertaal.

Fons werkte begin WO II op de dienst Bevolking van de gemeente Lede, waar hij identiteitspapieren vervalste om 18-jarigen te behoeden voor inlijving in het Duitse Leger, maar door verraad werd hij gevangen genomen en als politiek dissident afgevoerd naar Aalst voor transport naar Duitsland. Hij wist echter te ontsnappen en dook onder. Zo belandde hij in Brugge, waar Frans De Vlam hem als magazijnier tewerkstelde. Frans, die toen in het verzet zat, wist Fons uit het zicht van de bezetter (en mogelijke collaborateurs) te houden.

Na de oorlog behaalde Fons omstreeks 1949 de eerste prijs voor tekenen en schetsen aan de Academie voor Schone Kunsten te Brussel²². Aan het einde van de jaren 1950 was de waardering voor zijn tentoongestelde werken in aquarel en olieverf bijzonder groot. De “Vriendenkring Fons Daelman” bracht in 1998 de “Monografie Fons Daelman” uit met een boeiend en mooi overzicht van zijn oeuvre.

---

Frans is aan reizende handelaar. Tijdens zijn handelsmissies verblijft hij veelal in hotel Wellington aan ’t Zand te Brugge.

Hier ontmoet hij het kamermeisje Marie Madeleine. De aantrekkingskracht tussen beide is groot en zo gebeurt het dat:

(2) Op 23-12-1931 trouwt Frans De Vlam te Borgerhout met Marie Madeleine Charlotte Sabine Van Lersberghe. Marie Madeleine is geboren te Sint-Andries (WVL) op 3-02-1909 als dochter van Adolphus Van Lersberghe en van Pelasia Maria Gallet. Over de voorouders van Marie Madeleine Van Lersberghe wordt een aparte pagina gewijd. Het gezin gaat korte tijd wonen in de Vanderkeilenstraat 41 te Borgerhout. Daarna in 1932 verhuist het gezin met twee kinderen naar de Gaucheretstraat 47²³ te Schaarbeek (toen nog Prov. Brabant, nu BHG). Op 25 juli 1933 verhuist het gezin definitief naar Brugge, in de Katelijnestraat 110 (toen nog Sint-Catharinastraat). Uit een brief van Frans aan Marie Madeleine blijkt hoe verliefd hij was op zijn vrouwtje. In januari 1935 zijn er weer enkele kinderen bij en is het gezin verhuisd naar de Ezelstraat 139. In 1949 worden de handelszaken van De Vlam-Van Lersberghe ondergebracht in de Sint-Jacobstraat nr 52. Het pand is zo groot dat de bovenverdiepingen tot woning worden verbouwd; kort voor de verhuis naar de definitieve woonst bezwijkt Frans de Vlam op 30-12-1954 aan een hartaanval.

Uit dit huwelijk zijn 13 kinderen geboren. Met Marie-José waren er dus veertien kinderen. Omwille van privacy trekken we hier de lijn, maar over Frans De Vlam en Marie Madeleine besteden we een aparte pagina in Brugge.

7. Oscar Josephus Adrianus De Vlam. Oscar is geboren te Merksem op 29-04-1899. Vader Jan is nog steeds smid van beroep maar moeder is nu ‘zonder beroep’, en ook hier weliswaar op de Bredabaan geboren maar zonder huisnr. dus vermoedelijk nr 10.

Oscar vervulde zijn legerdienst als soldaat-milicien in 1919 bij de 1e Groep Krijgsluchtvaart. Van beroep werd Oscar ijzerdraaier en woonde tot zijn huwelijk in het ouderlijk huis op de Bredabaan 178²⁴.

Op 2-09-1924 trouwt Oscar in de O.L.Vrouw ter Sneeuw²⁵kerk te Borgerhout met Maria Elisabeth Vreugde. Maria is geboren op 4-02-1901 in de Rotterdamstraat 57 te Borgerhout als de dochter van Aloysius Vreugde en van Maria Elisabeth Symons. het gezin woonde Lammekenslaan 40 te Borgerhout (5e wijk). Maria was lid van o.a. de bond van het H. Hart en van de Broederschap van O.L.Vrouw van Willibrordus,… Zij was ook een begenadigd muzikant; na studies aan het conservatorium gaf zij pianoles en testte zij zangers op hun toonjuistheid..

Borgerhout was ooit een gehucht van Deurne, maar werd in de loop der tijden ingelijfd door de stad Antwerpen, en samengevoegd met de Vrijheid van Antwerpen. In die Vrijheid, net vóór de grenspaal met Borgerhout lag de kerk van Sint-Willibrordus²⁶, de enige parochie die buiten de stadsmuren lag. Nu zijn Borgerhout en Deurne districten van de metropool Antwerpen.

Het nieuwe gezin ging inwonen bij de ouders van Maria. Hier zijn ook hun eerste twee kinderen geboren. Dan op 22-07-1930 verhuist het gezin, met de ouders van Maria, een paar huizen verder op nr 12. Op 23-08-1933 verhuist het echtpaar met de twee kinderen naar de nabijgelegen Pastorijstraat nr 35 te Antwerpen, pal naast de Sint-Willibrorduskerk.

Oscar was pas 14 jaar als zijn vader overleed. Hij liep toen school in het toenmalige “Sint-Henricusgesticht”²⁷. Dit soort scholen waren niet gratis, en gezien vader gestorven was en de wagenmakerij stilviel en de herberg onvoldoende opbracht, is Oscar wellicht beginnen te werken. Als jonge knaap leerde Oscar werken met een draaibank. Zijn eerste job was bij Minerva (waarschijnlijk zelfs nog tijdens WO I).

Zijn kunde leverde hem opdrachten op, kort na zijn huwelijk, voor het vervaardigen van o.a. biljartkeus bij firma biljarts “Thissen – Slegers” toen gevestigd in de Kerkstraat op de hoek met de Carnotstraat te Borgerhout.

Op 4-08-1937 is Oscar mede-oprichter van de NV “Commercial Car Equipment C^o Ltd. S.A.” (of kortweg CCE). In dit bedrijf, met zetel op de Herentalsebaan 146-152²⁸ te Deurne, werden hydraulische kipbakken en aanhangwagens alsook stalen carrosserieën en tankers vervaardigd.

Hij bleef er werken, samen met een 30-tal personeelsleden onder zijn leiding, tot aan zijn pensioen.

Maria is overleden te Antwerpen op 2-09-1960. Oscar is overleden te Merksem op 16-01-1982.

Uit dit huwelijk zijn drie zonen geboren:

• Henricus De Vlam. Henri is geboren te Borgerhout op 30-11-1925. Toen hij 15 was, brak WO II uit. Henri volgde Grieks-Latijn. Na de humaniora kon je onder de Duitse bezetter vrijstelling van werken krijgen als je verder studeerde; dus studeerde hij nog één jaar wiskunde in 1943 en vatte dan studies aan te Leuven voor scheepsbouw-ingenieur. Na zijn legerdienst bouwt Henri aan een carrière uit bij de Landmacht van de Belgische Defensie; hij had de graad van Kapitein-Commandant. Bij het leger ga je vroeg op pensioen maar je kan nog enkele jaren bijtekenen tot je de maximumleeftijd bereikt. In die periode werkte hij op het Ministerie van Landsverdediging. Op 14-08-1954 is hij getrouwd te Antwerpen met Gerta Veidl. Gerta is geboren op 16-06-1927 te Seestadl²⁹ (Tsjechische Republiek) als dochter van Edmund Veidl en van Henrietta Kraus. Met haar ouders en twee broers moest het gezin op het einde van WO II vluchten voor de binnengevallen Russische troepen. Aanvankelijk belandden ze in Oost-Duitsland, maar door gebrek aan werk en voedsel trachtten ze West-Duitsland te bereiken. Hierdoor viel het gezin uit elkaar; de moeder Henrietta bleef achter met de jongste zoon. In West-Duitsland vonden Gerta en haar vader werk in de Belgische kazerne te Arnsberg. Samen vonden ze onderdak bij een bevriende boer uit de buurt. Haar oudste broer moest ondertussen zijn legerdienst vervullen in Duitsland. Maar met de tijd komen er meer inkomsten, en ook het gezin kan worden herenigd. na een tijd wordt het garnizoen verplaatst naar Dellbrück, en het gezin verhuist mee. Henri De Vlam was toen gekazerneerd in Dellbrück (Keulen) waar de twee elkaar leerden kennen toen zij als secretaresse van de mess Officieren werkte. het verhaal is veel romantischer als je het boek leest van Wim N. Koningstein, blz. 255.
  • Het echtpaar kreeg vier kinderen, maar omwille van de privacy trekken we hier de lijn.
• Alouis De Vlam. Alouis is geboren (te Borgerhout) op 5-09-1928, maar hij nauwelijks zes jaar als hij overlijdt op 22-11-1934. Hij liep school nabij de Lammekensstraat aan het ‘Sint-Norbertusgesticht‘³⁰ te Antwerpen.
• Roland de Vlam. Roland is geboren te Antwerpen en is getrouwd. Het echtpaar heeft twee zonen, maar omwille van de privacy trekken we hier de lijn.

8. Josephina Josina De Vlam. Josephina is geboren te Merksem op 19-10-1900.

Op 13-09-1924 is Josephina getrouwd te Antwerpen met Leon Gils.

Leo Franciscus Josephus Victor Gils is geboren te Borgerhout op 11-03-1901 als zoon van winkelier Petrus Franciscus Josephus Gils en van Maria Elisabeth Hortensia De Belder. Leon was aanvankelijk ‘elektriekwerker’ in 1924, maar rond 1930 werd hij handelaar in auto-onderdelen. Tussen 1934 en 1938 verhuisde het gezin naar Oostende.

Het echtpaar kreeg twee kinderen:

• Leo Gils. Leo is geboren te Schoten op 22-02-1934. Hij werkte later samen met zijn vader in de handel in auto-onderdelen. Leo is overleden te Oostende.
• F. Gils. Omwille van de privacy trekken we hier de lijn.

9. Maria Josepha De Vlam. Maria Josepha is geboren te Merksem op 19-08-1902. Zij was het eerste kind in het gezin dat op het nieuwe adres is geboren, Bredabaan 178. Zij is helaas overleden toen ze 1 jaar en 7 maanden oud was, op 30-03-1904.

10. Celina Sophia De Vlam. Celina is geboren op de Bredabaan 178 te Merksem op 28-06-1905.

• Omstreeks 1930 is Celina getrouwd met Alexander Joannes Vanderlinden. Alexander is geboren te Antwerpen op 26-07-1905 als zoon van Victor Eugenius Vanderlinden en van Helena Hubertina Wouters. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is Celina bevallen van een zoontje, dat enkele maanden later is overleden. Celina woonde toen in de Broederminstraat 19 te Antwerpen-Zuid. Op 23-02-1951 is ook Alexander overleden.
• Na 1951 is Celina getrouwd met Victor Cools. Augustinus Victor Cools is geboren te Meerhout op 26-07-1905 als zoon van Lambertus Cools en van Maria Regina De Wit. Victor is overleden te Geel in 1971.
• Celina is overleden te Meerhout op 10-07-1979.

---

In 1889 verwerft Jan de Vlam twee panden op de Bredabaan 185-187, gelegen tegenover Bakkerij Ickx (Louis Ickx is getrouwd met de nicht van Jan, Celestine de Vlam).

Een paar jaar later, in 1905, levert hij een eerste vrachtwagen af in opdracht van de toenmalige kruideniershandel “Het Verken” van J. F. De Vos-Vercammen, Hoogstraat 53-55³² te Antwerpen (met winkels in Mechelen en Leuven).

Op de foto hierboven zien we de achterzijde van het voorhuis, met schuin dak.

Nog een paar jaar later circa 1908 wordt alweer een fiere foto opgemaakt voor wagenmakerij De Vlam=Peeters. Deze keer betreft het de oplevering van een paardenwagen aan de nieuwe eigenaar.

Op de volgende foto zien we het nieuw pand op de Bredabaan 178. Links zien we de herberg genaamd “DE KROON” van de familie “JAN de VLAM = PEETERS” en het woonhuis er boven.,

De naam “DE KROON”, toeval of niet, was ook de naam van het huis van onze tweede bekende generatie Sebastianus de Vlamme in Tongerlo, exact 250 jaar eerder!

Rechts van het paneel naast de voordeur zien we de poort naar de werkplaats “SMID en WAGENMAKER”. Achter de achterpoort (met de kleine ruitjes) ligt een grote koer en daarachter ligt de grote smidse (annex werkplaats³⁵ met verdiep), gevolgd door een tuin³⁶. Let op de metalen poutrelle boven de poort met de vier rozetjes.

In april 1913 wordt Jan de Vlam onwel als gevolg van een blindedarmontsteking. Jan wordt naar het Gasthuis gebracht en wordt er met succes geopereerd. Niettemin onstaan er complicaties en Jan overlijdt op 30 april 1913 te Merksem. Hij is overleden “ab intestato”(zonder testament); slechts één zoon en één dochter zijn meerderjarig en er zijn nog zes minderjarige kinderen in het gezin De Vlam-Peeters. Het grote gezin is ontredderd en moet nu bekijken hoe het verder moet. Het bedrijf draaide tenslotte helemaal onder Jans deskundige leiding.

Op 20 mei 1913 wordt een familieraad samengeroepen om o.a. een toeziende voogd aan te stellen voor de minderjarige kinderen in het gezin. Aan elke zijde van de ouders verschijnen telkens drie vrijwillige kandidaten. Aan vaderszijde zijn dat zijn broer Louis (Julianus Ludovicus Cornelius) De Vlam, de oudste zoon van Jan: Julius De Vlam (smid van beroep, die toen zijn legerdienst als soldaat vervulde), en een vriend van Jan: Jozef Maas. Aan moederszijde verschijnen August Peeters en Gregorius Peeters³⁹, respectievelijk broer en neef van Maria Theresia, en een vriend George Dupont.

Maria Theresia kan als wettige voogdes optreden in naam van de minderjarige kinderen, en de erfenis aanvaarden onder “voorrecht van inventaris”. Uit de inventaris blijkt nog het bezit en verhuur te Merksem van drie aanliggende panden in de Sint-Antoniusstraat⁴⁰ 3, 5 en 7, een huis in de Leegestraat (nu Zwaluwenlei) 10 en 12, en het dubbelpand op de Bredabaan nrs 178-180. Zo leren we ook dat het bedrijfspand naast wagenmakerij (met smidse en hangar) en herberg (met bureel en keuken) tevens woonhuis was met vier kamers op de eerste verdieping, twee mansardes en een zolder bevatte.

Vanaf 2-09-1918 verhuist Maria Theresia Peeters met drie van haar nog minderjarige kinderen naar de Van Stralenlei nr 62.

Op 29-10-1918 hertrouwt Maria Theresia te Antwerpen met de herbergier Petrus Joannes Cantrijn. Jan Cantryn is geboren te Brecht op 4-08-1866 en overleden te Schoten op 13-05-1930. Hij was weduwnaar van Maria Theresia Burlet die in 1914 is overleden, en hij had met haar acht kinderen.

Het nieuwe gezin gaat wonen in de De Waghemakerestraat 30⁴¹ te Antwerpen.

Op de foto hierna zien we Jan Cantryn, zijn vrouw Theresia Cantryn en de jongste kinderen uit zijn gezin, toen nog voor zijn herberg te Brecht.

Omdat zij vóór dat huwelijk niet vooraf een familieraad had bijeengeroepen, verloor zij automatisch en ongewild naast het vruchtgebruik van de ouderlijke woonst ook het wettelijk hoederecht over haar drie nog minderjarige kinderen, en het vruchtgebruik over de helft van de nalatenschap van Jan De Vlam, waaronder het woonhuis op de Bredabaan 178. Gezien er nog minderjarige erfgenamen waren, kon het pand niet openbaar verkocht worden en dreigde inbeslagname door de schuldenlast.

Een familieraad wordt samengeroepen en men besluit om Maria Theresia in de voogdij te herstellen na goedkeuring door de rechtbank, Aan elke zijde van de ouders verschijnen opnieuw telkens drie vrijwillige kandidaten. Aan vaderszijde zijn dat de oudste zoon van Jan: Jules De Vlam (bediende te Merksem en toeziend voogd), Louis De Vlam (wagenmaker te Merksem) en August De Vlam (wagenmaker te Antwerpen). Aan moederszijde verschijnen August Peeters en Gregorius Peeters (natiebaas te Merksem), respectievelijk broer en neef van Maria Theresia, en een vriend Frans Eelen (Antwerpen) waarna tot openbare verkoop van de onroerende goederen wordt overgegaan op 13 mei 1919. August en Louis De Vlam, beide wagenmaker, die op 13-12-1918 een maatschappij stichtten in gezamelijke naam “A. en L. De Vlam”, kopen gezamenlijk het pand aan de Bredabaan 178-180 aan, en zetten zij het bedrijf van hun vader zo verder. Vanaf oktober 1919 wonen beide gezinnen van August en van Louis op dit pand.

Op 10-12-1922 overlijdt Maria Theresia; zij werd 58 jaar.

1. Zoon van Marcelis Cornelis Peeters en van Francisca De Laet (1803-1884) ↩︎
2. Of er behalve het delen van de naam verwantschap bestond tussen Guilielmus en Joannes is nog niet achterhaald. Mogelijk waren het broers. Een van de zonen van Mus kreeg de naam Joannes Florentinus Peeters. ↩︎
3. Akte familieraad anno 1919 ↩︎
4. De geboorteakten van Antwerpen tussen 1911 en 1919 inclusief ontbreken in het Rijksarchief. het geboortejaar werd vermeld in een artikel van de krant Le Soir van 1-4-1993. ↩︎
5. Herman Antonie van Nouhuijs, geboren op 17-04-1893 te Maastricht; echtg. van Louisa van Zwanenberg, wonende Eikenlaan nr 4 te Brasschaat, later Bredabaan 100 te Brasschaat. ↩︎
6. Geboren te Rotterdam (ZH) op 24-11-1899, koopman in oliën en verven, wonende Brasschaat, Bredabaan, getrouwd te Rotterdam in 1928 met Bertha van Zwanenberg. ↩︎
7. Geboren te Nijmegen (GD) op 16-10-1904, wonende Brasschaat, Bredabaan. ↩︎
8. ouders: Jacobus Carolus Peeters en Petronella Maria de Wachter ↩︎
9. Thans Belgiëlei. Op deze plaats huist nu een nieuw flatgebouw. ↩︎
10. Akte familieraad anno 1919. ↩︎
11. Georges Dick (Antwerpen, 29-06-1894) is getrouwd met Irma Virginia Klerks; dan zal medevennoot Guillaume-Jean Klerks diens zwager zijn). ↩︎
12. Pal tegenover de Sint-Bartholomeuskerk. ↩︎
13. Deze (betalende) school (er waren er drie) voor lager onderwijs kwam er op vraag van de Franssprekende liberale burgerij. Het uitgebreide, Nederlandstalige leerplan richtte zich op een grondige kennis van de Franse taal, naast Engels en Duits, als voorbereiding op het middelbaar onderwijs in het Koninklijk Atheneum. Tot de doelgroep behoorden kinderen uit de “bonne bourgeoisie au caractère nettement anversois.” ↩︎
14. Op school en daarbuiten kreeg hij begeleiding door de tekenleerkracht/kunstenaar Alfred Ost naar wie enkele Antwerpse gemeenten (Mechelen, Zwijndrecht, …) een straat hebben vernoemd. Hij ligt begraven op het Schoonselhof te Wilrijk. ↩︎
15. Vanaf 1927 gevestigd op de Oostkaai te Merksem ↩︎
16. accountant ↩︎
17. Verbonden aan l’Institut international de bibliographie en aan ↩︎
18. De naam Vleminck is wellicht onstaan wegens vele Vlaamse inwijkelingen in vroegere eeuwen. De naam houdt dus geen verband met Jan Vleminck(x). .Jan Vleminck was in de zestiende eeuw een man met internationale faam. Deze gefortuneerde bankier/koopman woonde in Antwerpen, maar bezat in Wijnegem een buitenverblijf in de vorm van een ‘huys van playsantië”. Wegens zijn zwakke gezondheid is hij plots gestorven. Van hem of van zijn broer Arnold of hun oom Jan de Oude zijn voor zover bekend geen nakomelingen. In Antwerpen zijn twee bekende straten: Vleminckstraat (naar Jan Vleminck, achter OLV-kerk), en Vleminckveld (tussen Mechelseplein en Kammenstraat en Oudaan, naar wijk van Vlamingen); ↩︎
19. Het gezin Fontyn-Simons woonde in de Leopoldstraat 15 te Borgerhout. Frans, meestergast van beroep (zoon van klerk Petrus Josephus Fontyn en van Joanna Janssens), en Maria, onderwijzeres van beroep (dochter van Petrus Franciscus Simons en van Victoria Heymans), zijn getrouwd te Borgerhout op 31-03-1894. Frans is geboren te Borgerhout op 13-08-1870. Maria is geboren te Borgerhout op 21-12-1870; zij is te Merksem overleden op 6-12-1923. Na het overlijden van zijn vrouw in 1952 is Frans hertrouwd met Joanna Maria Julia Nauwelaerts, onderwijzeres-directrice (geboren te Heffen (ANT) op 17-07-1881 en overleden te Antwerpen op 10-11-1967 (begraven te Berchem, ANT). Frans is dan reeds overleden te Berchem op 18-07-1952. Hieronder vinden we een foto van dit koppel. ↩︎
20. Anno 1919 tijdens de familieraad wordt zijn adres genoteerd opde Bredabaan nr 18. ↩︎
21. Joris Daelman heeft de stamboom Daelman opgesteld. ↩︎
22. René Magritte, Paul Delvaux, Victor Servranckx, james Ensor, Vincent Van Gogh, Jan Portaels, Rik Poot,… zijn enkele van de namen die aan dezelfde academie hebben gestudeerd of verbonden waren. ↩︎
23. Alle panden in deze straat zijn vervangen door nieuwbouwappartementen. ↩︎
24. De verhalen over Oscar zijn gebundeld door de kinderen van de oudste zoon van Oscar, waarvoor dank. ↩︎
25. Deze kerk vervangt de ‘beenhouwerskapel die eeuwen voordien in de hoofdstraat van Borgerhout (zie een impressie van die straat op onze pagina betreffende De Vlam in Deurne) door de beenhouwersgilde aldaar was opgericht. ↩︎
26. Aanvankelijk een subalterne kerk van de O.L.V. parochie. In 1441 kreeg ze volledige parochierechten. ↩︎
27. Het Sint-Henricusgesticht werd in 1904 opgericht door Joannes Coeckx (Waarloos, 1857-Boechout, 1915), pastoor van de Sint-Lambertusparochie, als betalende katholieke lagere school met Frans als voertaal. Datzelfde jaar ontwierp de architect Louis De Vooght een geheel van vier huurhuizen en een achterliggend schoolgebouw op de links aanpalende percelen (Dahliastraat 22-30). In 1906 ging het Sint-Henricusgesticht ook van start met middelbaar onderwijs, en in 1908 werd de voormalige brouwerij Embrechts in de Oudesteenweg aangekocht. Een bouwproject uit 1912 verbond dit complex met het schoolgebouw uit 1904. Zeven huizen in de Dahliastraat aangekocht in 1914, werden gesloopt in 1927 voor de bouw van de nieuwe klassenvleugel. Sinds 1915 had het Nederlands de oorspronkelijk Franse voertaal vervangen. ↩︎
28. Hier is later een autohandel gevestigd, een dierenhandel als een DHZ-zaak. ↩︎
29. Ooit was dit het dorp Ruenice of Erwenicz. Na de WO I werd dit Duits grondgebied (Südetenland, waar 2400 Duitstaligen ‘Volksduitsers‘ woonden en 500 Tsjechisch-taligen woonden) afgestaan aan het nieuwe Tsjecho-Slowakije (dat in 1993 uiteenviel). Vandaag is Seestadl (Ervěnice) met andere schilderachtige dorpen in de Most, een spookdorp, want opgegeven voor het delven van bruinkool. ↩︎
30. Nu de Vrije Basisschool Sint-Norbertus. ↩︎
31. Voor zover bekend is de naam peeters toevallig, en bestaat er geen verwantschap met die van Maria Theresia Peeters. ↩︎
32. Ondertussen zijn de twee panden vervangen door een appartementsgebouw, met op de benedenverdieping een grote vishandel (‘De Eendracht’). ↩︎
33. Foto’s van trucks van dit kaliber tussen 1885 en 1915 zijn bijzonder moeilijk te vinden. ↩︎
34. Deze foto is ook te vinden in Merksem in Foto’s op blz. 51. Er wordt verwezen naar de Gasthuishoevestraat 5, maar dat klopt niet: Jan De Vlam had zijn werkplaats al sedert 1902 op de Bredabaan 178. Bovendien komt de huizeninfrastructuur niet overeen met wat we op de foto zien. ↩︎
35. Van deze smis/werkplaats zullen we nog een foto zien wanneer we August en Louis de Vlam en Jaak Borrewater aan het werk zien in 1920. Die foto vinden we in Merksem in Foto’s blz 69. ↩︎
36. Anno 2000 is dit alles overdekt. ↩︎
37. In Merksem in Foto’s blz 66 wordt voor deze foto verwezen naar Gasthuishoevestraat 5 omwille van de achterpoort, maar het betreft wel degelijk het nieuwe pand van Jan de Vlam op de Bredabaan 178. Zowat alle bedrijven hadden dergelijke poorten met kleine raampjes. ↩︎
38. Hoewel een afgerond plaatje een Ford-logo doet vermoeden, zou het toch geen Ford zijn. Ford plaatste de naam voluit op de radiatorgrille. ↩︎
39. Georgius Peeters, koetsier, was mede-aangever van de geboorte van het tiende kind van Constant De Vlam, Constantius Josephus De Vlam ↩︎
40. Deze straat werd hernoemd of is verdwenen, wellicht na de fusie van Merksem met de stad Antwerpen, om verwarring te vermijden met die andere Sint-Antoniusstraat aldaar. ↩︎
41. Dit pand is vervangen door een flatgebouw. ↩︎